Uluslararası Af Örgütü olarak Türkiye’deki 2014 yerel seçimlerine katılacak olan tüm adaylara ve partilere, tüm mahalle sakinlerinin insan haklarına saygı gösteren kentsel dönüşüm projelerini yürütmeleri konusunda çağrı yapıyoruz.

Türkiye’de, farklı partilerin kontrolünde olan belediyelerin şimdiye kadar yürüttükleri kentsel dönüşüm projeleri zorla tahliyelerle sonuçlanmış ve Türkiye’nin taraf olduğu Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’yle belirlenen yeterli konut hakkına uyumlu uygulamalar konusunda başarısız olmuştur.

Danışma-bilgilendirme ve karşılıklı fikir alışverişi: Yerel yönetimler, mahalle sakinlerine gerçek bir danışmanlık sunmak veya tahliyeler hakkında bildirimini yeterli bir süre öncesinden yapmak konusunda yetersiz kalmışlardır. Kentsel dönüşüm projeleri, Türkiye’nin en yoksul ve dışlanmış gruplarının yaşadığı bazı bölgelerde yürütülmektedir.

Yeterli tazminat veya alternatif barınma seçenekleri: Geçimini kendi sağlayamayan kişiler için yeterli tazminatın veya uygun maliyetli alternatif barınma imkânının sunulmaması, mahalle sakinlerini daha da fakirleştirmiş ve bir kısmını mevcut standartların daha da altında barınma koşullarında yaşamaya zorlarken, diğerlerini de evsiz bırakmıştır.

Şeffaflık yok: Kentsel dönüşüm projeleri, yerel yönetimler tarafından özel şirketlerle, yeteri kadar şeffaf olmayan bir şekilde gerçekleştirilen ortaklıklar ile yürütülmektedir. Tahliyelere maruz kalabilecek insanlar muhattap alınmadan bölge ile ilgili projeler yerel yönetimler ve özel şirketler arasında görüşülmektedir.

Uluslararası Af Örgütü, yerel yönetimleri, kentsel dönüşüm/yenileme projelerinin bir sonucu olarak zorla tahliye edilmiş kişilerin sorunlarına etkili çözümler üretmeye çağırıyor. Yerel yönetimler, Türkiye’nin onayladığı uluslararası insan hakları yükümlülüklerine hükümetler kadar uyma zorunluluğuna sahiptir.

Bu nedenle Uluslararası Af Örgütü, tüm adaylara ve parti yönetimlerine kendi belediyeleri bünyesinde yürütülecek kentsel dönüşüm projelerinde aşağıdaki standartları taahhüt etmeye çağırmaktadır:

• Kiracılar ve tapusuz evlerde yaşayanlar da dahil olmak üzere, herkese bilgi vermek ve tahliyelerle ilgili tüm seçenekleri birlikte değerlendirmek,
• Eğer en makul seçenek tahliye ise, tahliyelerden etkilenen herkese, tüm tahliye süreçleri, tazminat ve alternatif barınma seçenekleriyle ilgili anlaşılır bir dille ve anlaşılır şekilde doğru bilgi vermek,
• Kararları ve verilen hukuki yardımı sınayabilmek için adli ve idari yollarla ilgili bilgileri sağlamak,
• Etkilenen herkese, dönüşüm projelerine dair “danışma-bilgilendirme ve karşılıklı fikir alışverişi süreci”nin sonuçları ve sorunlarına nasıl eğilineceğini açıklamak,
• Danışma-bilgilendirme ve karşılıklı fikir alışverişi süreci tamamlandıktan sonra, bu durumdan etkilenen herkese; tahliye sebeplerini izah eden, tahliye zamanını ve tarihini, yeniden iskan ve haklarını arama yolları ile ilgili yeterli bilgilendirmeyi sözlü ve yazılı olarak yapmak,
• Tahliye sonucu hiç kimseyi evsiz ya da diğer insan hakları ihlallerine karşı savunmasız bırakmamak,
• Tahliye tarihinden önce tüm şikayetleri çözüme kavuşturmak ve alternatif barınma seçenekleri sağlamak,
• Alternatif konutlara dair ödeme planları, konumu ve alanı gibi konuların uluslararası standartlarla uyumlu olması,
• Tahliye edilenlerin içinde bulundukları şartların, insan hakları ihlallerine karşı daha da savunmasız kalmamaları için denetlenmesi.

Uluslararası Af Örgütü, yerel seçimlere katılan tüm partilerden ve adaylardan belirtilen standartlardaki yükümlülükleri yazılı olarak seçim bildirgelerine almalarını ve vaat etmelerini, seçilmeleri durumunda kentsel dönüşüm süreçlerini bu yazılı metinlerde belirtilen uluslararası standartlar uyarınca gerçekleştirmelerini talep etmektedir.

Uluslararası Af Örgütü, bu çağrımıza desteklerini belirten ve taleplerimizi kabul eden tüm adayların isimlerini 17 Mart 2014 tarihinde kamuoyuyla paylaşacak ve kamuoyunu insan haklarına saygılı kentsel dönüşüm projeleri yürütmeyi taahhüt eden adaylar konusunda bilgilendirecektir.