Uluslararası Af Örgütü, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) Uganda’da bir milyon Güney Sudanlı mültecinin bulunduğunu duyurması üzerine bugün bir açıklama yayınladı ve uluslararası toplumun, ülkedeki mültecileri destekleyebilmesi için Uganda’ya verdiği mevcut mali taahhütleri yerine getirmesi ve geliştirmesi gerektiğini söyledi.

Güney Sudan'da devam eden şiddet ve özellikle de Temmuz 2016’dan sonra çatışmaların daha önce güvenli olan bölgelere sirayet etmesi nedeniyle binlerce Güney Sudanlı mülteci Uganda’ya gelmeye devam ediyor. Uluslararası Af Örgütü Güney Sudanlıların zorla yerlerinden edilerek Uganda’ya gelmesine neden olan Güney Sudan’da yaşanan yasadışı infazlar, cinsel şiddet, gözaltı, işkence, özel ve kamusal mülkiyete kasti zarar verme, gıdayı bir savaş silahı gibi kullanma ve diğer ağır insan hakları ihlallerini delillerle belgeledi. 

Uluslararası Af Örgütü Doğu Afrika Bölge Direktörü Sarah Jackson yaptığı açıklamada şunları söyledi: ‘‘Mültecilerin sayısının bir milyona ulaşması üzücü bir dönüm noktası ve bu, uluslararası toplumun kendilerinden çok daha fazlasının beklendiğine dair bir uyanma çağrısı olmak zorunda. Güney Sudan’daki çatışma yakın zamanda son bulacak gibi görünmüyor, bu da mültecilerin Uganda’ya kaçmaya devam edeceğini ve insani krizin tırmanacağını gösteriyor.’’

Jackson, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘‘Uganda hükümetinin, BM’nin ve STK’ların yaptıkları övgüye değer olmakla birlikte şu an, derinden sarsılmış Güney Sudanlı mültecilerin ihtiyaç duydukları psikososyal destek bir yana gıda, su ve barınma gibi en temel ihtiyaçları bile karşılamakta zorlanıyorlar.’’

Uganda hükümetiyle BM’nin Haziran ayında Kampala’da gerçekleştirdikleri bir dayanışma zirvesinde, aralarında AB, İngiltere ve Kanada’nın da bulunduğu bağışçılar Uganda’ya mültecilerin acil ve uzun vadeli ihtiyaçları için daha fazla destek olma sözü verdiler. Dayanışma zirvesinde, 960 milyon doları insani ihtiyaçlar için olmak üzere toplamda gerekli olan 2 milyar doların 358.2 milyonu toplandı ancak bu rakamdan çok daha fazlasına ihtiyaç duyuluyor.

Sarah Jackson, ‘‘diğer ülkelerin de sorumluluk paylaşımını yerine getirerek Uganda üzerindeki sürdürülemez baskıyı hafifletmek için daha fazla şey yapmalarının zamanı geldi. Yapmamaları halinde Uganda’nın olumlu mülteci politikası zarar görür ve mevcut durumda tanık olduğumuz insani kriz daha da vahim bir hal alabilir,’’ dedi ve ekledi:

‘‘Uluslararası ve bölgesel aktörler Güney Sudan’dan mültecilerin kaçışınıd urdurmak için ülkedeki sivilleri hedef alan ihlalleri önlemek üzere gerekli tedbirleri almak zorundalar.’’

Arka Plan

- Uganda’da yapılan dayanışma zirvesine ek olarak, uluslararası insan hakları hukuku ve mülteci hukukunun ‘‘sorumluluk paylaşımı’’ olarak tanımladığı yükümlülüğe göre devletler mültecileri kabul etmek üzere birbirlerine destek olmak zorundalar. Bu yükümlülük, mültecilerin gıda, su, temizlik, barınma, eğitim ve tıbbi bakım gibi temel hizmetlere erişimini sağlamak için ayrılan fonları ciddi seviyede yükseltmeyi de kapsıyor.

- Uluslararası toplumun, diğer ülkelerdeki yeniden yerleştirme alanlarının sayılarını artırmak ve insanların bölgeden güvenli biçimde ayrılmalarını sağlamak da dahil olmak üzere daha uzun vadeli çözümleri de düşünmesi gerekiyor. Topluluklara yönelik finansal destek, çalışma ve öğrenci vizeleri sunmak bu çözümlere örnek verilebilir.

- Mültecilerin %64’ü 18 yaşın altındaki çocuklardan oluşuyor. Kadınlarla birlikte bu oran Uganda’daki toplam mülteci nüfusunun %86’sına varıyor.

- Uluslararası Af Örgütü’nün konu ile ilgili tavsiyelerinin de bulunduğu rapora erişmek için: Uganda: “Yardım burada bana ulaşmadı”: Bağışçılar Uganda’daki Günay Sudanlı mültecilere desteklerini yükseltmeli

- Güney Sudan’daki krize ilişkin Sarah Jackson’ın hazırladığı internet yayınına buradan ulaşabilirsiniz.