Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), İstanbul’da 8 Haziran Cuma günü barışçıl bir gösteri düzenleyen öğrenci ve mezunlara kolluk kuvveti uygulanan aşırı güç kullanımı, işkence ve diğer kötü muamele iddialarına yönelik Türkiye yetkililerine derhal, tarafsız, bağımsız ve etkili bir soruşturma başlatması; barışçıl toplanma hakkının güvence altına alınması ve protestocuların yalnızca bu hakkı kullandıkları gerekçesiyle kovuşturulmaması için çağrıda bulundu.

UAÖ Türkiye Strateji ve Araştırma Yöneticisi Andrew Gardner konuya dair bir açıklama yaparak, işkence ve kötü muamele iddialarından sorumlu olduğu düşünülen kolluk kuvvetlerinin derhal adalet karşısına çıkarılması gerektiğini belirtti.

Gardner, “İşkence ve kötü muamele hem iç hukukta hem de uluslararası hukukta kesin bir şekilde yasaktır. Türkiye yetkilileri derhal, kolluk kuvvetlerinin protesto düzenleyen öğrencilere ve mezunlara yönelik aşırı güç kullandığı, işlence yaptığı ve diğer kötü muamelelerde bulunduğu iddialarına yönelik soruşturma başlatmalıdır ve sorumlular adalet karşısına çıkarılmalıdır” dedi.

Ne olmuştu?

8 Haziran Cuma günü İstanbul Kadıköy’de yaklaşık 50 öğrenci ve mezun, karne gününde Türkiye eğitim sisteminin “bozukluklarını” protesto etmek için toplandı. Geçen yıl da birkaç öğrenci kurumu tarafından düzenlenen protestonun bu yılki sloganı “Karneler sizin, gelecek bizim” idi.

Görgü tanıklarına göre, yaklaşık 50 üniformalı ve sivil polis memuru, protestonun gerçekleştirileceği Kadıköy’deki Süreyya Operası önünde toplandı ve öğrencilerin yürüyüşüne engel oldu.

Öğrenciler slogan atmaya başladıktan kısa bir süre sonra, kolluk kuvvetleri müdahale etti ve sekizi çocuk, ikisi protestoyu haber yapan fotomuhabir olmak üzere toplam 22 kişiyi gözaltına aldı.

Sosyal medyada paylaşılan video görüntüleri, sivil polis memuru olduğu anlaşılan kişilerin yürüyüş yapmaya başlayan protestoculara saldırdığını gösteriyor. Üniformalı kolluk kuvvetleri protestoculara müdahale ettikten sonra, sivil polis memuru olduğu anlaşılan kişilerin yardımıyla protestocular gözaltına alınıyor.

Görgü tanıklarının, protestocuların avukatlarının ve bir protestocunun anlattıklarına göre, kolluk kuvvetleri protestocuları sokaklarda sürükledi ve ellerini arkadan kelepçeledi. Uluslararası Af Örgütü’nün konuştuğu protestocuların avukatı ve bir protestocu, gözaltına alınan öğrencilerin, polis otobüsündeyken ve elleri kelepçeliyken, kafalarını ve gözlerini hedef alacak şekilde cop ve kelepçelerle dövüldüğünü söyledi.

‘Barışçıl protesto haktır, güvence altına alınmalıdır’

UAÖ Türkiye Strateji ve Araştırma Yöneticisi Andrew Gardner, protestocuların ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını kullandığını vurgulayarak, bu hakların hem iç hukuk hem de uluslararası hukuk tarafından korunduğunu hatırlattı.

Gardner, “Yetkililer, barışçıl gösteri hakkını, protestoya katılan öğrenciler de dahil herkesin kullanabilmesini güvence altına almalı ve bu hakka saygı göstermelidir. Ayrıca, işkence ve diğer kötü muameleyi bir an önce kınamalıdır” dedi.

Olaylar sırasında sosyal medyada paylaşılan son derece rahatsız edici video görüntülerinde kolluk kuvvetlerinin, gözaltına alınarak polis otobüsüne bindirilen öğrencilere defalarca copla vurduğu görülüyor. Öğrencilerin avukatlarına göre, gözaltına alınan tüm protestocuların vücutlarında morluk ve yaralar vardı; bazılarınınsa kafalarında ve dizlerinde yaralara rastlandı. Bir öğrencinin kolunda ciddi bir ezilme görüldü.

Sosyal medyada paylaşılan videolar ile UAÖ’nün protestocuların avukatlarından elde ettiği bazı görüntüler, gözaltına alınan öğrencilerin yaralanmalarını teyit ediyor. Gözaltına alınan protestoculardan biri, kolluk kuvvetlerinin kendilerini otobüsün içinde döverken hakaret ettiğini, kollarını ve bacaklarını kırmakla tehdit ettiğini ve yaklaşık dört saat gözaltında tutulduklarını söyledi.

Hastane kontrolünün ardından, yetişkin protestocular Kadıköy’deki İskele Emniyet Müdürlüğü’ne, sekiz çocuk protestocuysa Çocuk Şube Müdürlüğü’ne götürüldü. Gözaltındaki tüm protestocular 9 Haziran Cumartesi günü sabaha karşı 4:30’da serbest bırakıldı.

UAÖ’ye açıklama yapan protestocuların avukatları, gerekli tıbbi raporların alınmasından sonra öğrencilerin kolluk kuvvetleri hakkında işkenceden suç duyurusunda bulunacağını söyledi.

‘Öğrenciler kovuşturulmamalı’

Uluslararası Af Örgütü’ne bilgi veren avukatlar, 20 protestocu ve 2 gazeteci hakkında Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nu ihlal ettikleri gerekçesiyle soruşturma başlatıldığını söyledi. Söz konusu yasa, kısıtlayıcı yapısı ve keyfi uygulaması nedeniyle Türkiye’de barışçıl toplanma hakkının güvence altına alınmasına yönelik önemli bir engel oluşturuyor. En az üç protestocunun kasten yaralamak ve polis memuruna mukavametten suçlandığı öğrenildi.

Gardner, “Yetkililer protestocuları sırf barışçıl bir şekilde toplantıkları gerekçesiyle kovuşturmamalıdır. Aksine öğrenci protestosuna katılanlar da dahil olmak üzere, herkesin barışçıl toplanma hakkını kullanabilmesinin güvence altına alınmalıdır ve bu hakka saygı gösterilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.

Boğaziçili öğrenciler de benzer iddialarda bulunmuştu

Benzer işkence ve kötü muamele iddiaları Boğaziçili öğrenciler tarafından da ileri sürülmüştü. 19 Mart’ta Boğaziçi Üniversitesi kampüsünde barışçıl bir gösteri düzenleyen öğrenciler, Afrin operasyonunu protesto ettikleri gerekçesiyle “Terör örgütü propagandası yapmak”la suçlanmıştı. Öğrencilerin 6 Haziran’da görülen duruşmasında, üç öğrenci, gözaltı sürecinde ve karakolda tutuldukları süreçte işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldıklarını söylemişti.

Öğrenciler, diğer ifadelerinin yanı sıra, kolluk kuvvetleri tarafından yerlerde sürüklendiklerini, kollarının ters şekilde büküldüğünü ve kollarını kırmakla tehdit edildiklerini, polis aracındayken kafalarının camlara vurulduğunu, ayrıca tekmelendiklerini ve yumruklandıklarını belirtmişti.