Uluslararası Af Örgütü, Türkiye yetkililerini; 4 Eylül'den beri 24 saatlik sokağa çıkma yasağı nedeniyle evlerine hapsolan Şırnak ilinin Cizre ilçesi sakinlerinin, tıbbi bakım da dahil olmak üzere gıda ve diğer ihtiyaçlara erişimini derhal sağlamaya çağırmaktadır. Yetkililer ayrıca gözlemcilerin şehre girişine de izin vermelidir.

Sakinlerin evlerini terk etmelerinin tamamıyla yasak olduğu sokağa çıkma yasağına, cep telefonu sinyallerinin kesilmesi, yolların kapatılması, herkesin şehre girişinin veya çıkışının engellenmesi ve bildirilen su ve elektrik kesintileri de dahildir. Dışarıdan gözlemcilerin 100 binden fazla nüfusa sahip şehre girmesi yasaklanmıştır. Uluslararası Af Örgütü, sekizinci gününe giren sokağa çıkma yasağı ve buna bağlı olarak Cizre halkına yönelik güvenlik tedbirlerinin etkilerine dair derin kaygı duymaktadır.

Zaman zaman sabit telefon hatları ve genişbant internet bağlantısı üzerinden iletişim kurulabilen şehir sakinlerinden gelen bilgiler, bazı sakinlerin içme suyu ve gıdalarının tükendiğini, acil müdahale de dahil olmak üzere tıbbi bakıma erişemediğini vurgulamaktadır.

Şehirdeki insanlarla iletişim halindeki avukatlar ve insan hakları savunucularından gelen bilgiler, Türk güvenlik güçleri ve Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) gençlik kanadı Yurtsever Devrimci Gençlik Hareketi (YDG-H) arasında silahlı çatışmalar devam ederken, aralarında çocuklar ve yaşlıların da aralarında olduğu sakinlerin gerçek mermilerle öldürüldüğünü veya yaralandığını vurgulamaktadır. Uluslararası Af Örgütü, Türkiyeli yetkililere yorum için başvurmuş, ancak cevap alamamıştır.

Şırnak Valisi, İl İdaresi Kanunu kapsamında verilen yetkiye dayanarak, 4 Eylül tarihinde, "bölücü terör örgütü (PKK) mensuplarının yakalanması ve vatandaşların can ve mal güvenliğinin korunabilmesi" için ikinci bir duyuruya kadar sokağa çıkma yasağının ilan edildiğini duyurmuştur.

Cizre'deki bir sakin Uluslararası Af Örgütü'ne, sokağa çıkma yasağı süresince gündüz ve gece boyunca YDG-H ile güvenlik güçleri arasında polisin havan ve ağır makineli tüfek kullanımının da aralarında bulunduğu ağır silahlarla yoğun çatışmaların yaşandığını söylemiştir.

Uluslararası Af Örgütü'yle görüşen Cizre sakini, ambulansların çatışmaların yaşandığı bölgelerdeki yaralı insanlara erişemediğini ve  diğer durumlarda polis memurlarının yaralı insanların tıbbi bakıma erişimini engellendiğini söylemiştir.

İçişleri Bakanı dün (10 Eylül 2015) bir sivil "vatandaş" ve yedi "terörist"in hayatını kaybettiğini açıklamıştır. Bakan ayrıca 10 PKK mensubunun gözaltına alındığını ve silahlar ile mühimmatların ele geçirildiğini ifade etmiştir. İnsan hakları savunucularından gelen bilgiler, 10'dan fazla silahsız şehir sakininin öldürüldüğünü vurgulamaktadır. Uluslararası Af Örgütü şu an itibariyle ölü sayısını da ölümlerin meydana geldiği koşulları da teyit edememektedir.

Ağustos ayında Cizre'de gerçekleştirilen araştırma sırasında Uluslararası Af Örgütü, silahlı şiddete dahil olmayan sakinlerin ölümü ve yaralanmasıyla sonuçlanan olaylarda, hem polis hem de YDG-H'nin pervasızca silah kullanımı hakkında tutarlı ve güvenilir veriler elde etmiştir. 20 Temmuz'un ardından PKK ile Türk güvenlik güçleri arasında tırmanan şiddeti takip eden ay boyunca üç Cizre sakini ihtilaflı koşullarda öldürülmüştür. İkisi polis tarafından vurulurken, üçüncüsü YDG-H tarafından yerleştirildiği sanılan, el yapımı patlayıcı olan "mayın"ın neden olduğu patlama sonucu hayatını kaybetmiştir.

Türkiye'nin serbest dolaşım özgürlüğü hakkını koruma yükümlülüğü vardır. Bu hak bazı sınırlamalara tabi olabilirken, herhangi bir kısıtlama kanun tarafından sağlanmalı, meşru bir amaca dayandırılmalı ve gerekli ve orantılı olmalıdır. Kamu düzenini yeniden tesis etmek, dolaşım özgürlüğünü kısıtlamak için meşru bir neden olabilir. Ancak şehre tüm erişimi engelleyen belirsiz, devamlı sokağa çıkma yasağı orantısız bir kısıtlamadır. Diğer güvenlik önlemlerinin de yasal olabilmesi için gereklilik ve orantılılık testini karşılamaları gerekir. Elektriği, suyu ve tüm Cizre nüfusunun iletişimini kesmek orantısız bir önlemdir.

Uluslararası Af Örgütü; Türkiyeli yetkililerini, Cizre sakinlerine evlerinden çıkmak, gıda ve diğer malzemeleri almak için yeterli zamanı sağlamaya ve her an acil tıbbi bakım erişimlerini güvence altına almaya çağırmaktadır. Ayrıca yetkililer su ve elektriğe erişimi yeniden tesis etmelidir.

Uluslararası Af Örgütü ayrıca dışarıdan gözlemcilerin; herhangi bir ateşli silah kullanımının yetkililerin kendilerinin ya da başkalarının ölüm veya ciddi yaralanma ihtimali yaratacak ani tehditler dışında kullanılamamasını kapsayan uluslararası insan hakları standartlarına uygun olup olmadığını gözlemlemek ve rapor etmek için Cizre'ye girişlerinin serbest bırakılması için çağrıda bulunmaktadır. Ayrıca Uluslararası Af Örgütü, Türkiye yetkililerine polis ve güvenlik güçlerinin sebep olduğu tüm ölümlerin hızlı, etkili, bağımsız ve tarafsız soruşturmasını sağlama yükümlülüğünü hatırlatmaktadır.

Güncelleme: 11.09.2015 Cuma akşamüstü Şırnak Valiliği resmi web sitesinden yapılan açıklama ile sokağa çıkma yasağının 12 Eylül 2015 Cumartesi günü saat 07.00 itibariyle sona ereceği duyurulmuştur.

Açıklamanın İngilizce versiyonu için lütfen tıklayınız.