Uluslararası Af Örgütü bugün bir açıklama yayınlayarak Türkiye yetkililerinin, Taksim’de gerçekleştirilmesi planlanan 1 Mayıs dayanışma eylemlerine yönelik yasakları derhal kaldırması ve Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 12 Ekim 2023 tarihli kararına uygun olarak insanların eylemlere katılmasına izin vermesi gerektiğini dile getirdi. 

Sendikalar, muhalefet partileri ve diğer sivil toplum örgütleri, 23 Nisan’da İstanbul Valisi ve 29 Nisan’da İçişleri Bakanı’nın yasaklama açıklamalarına rağmen Taksim Meydanı’nda toplanacaklarını açıkladı. 

Konu hakkında açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölge Direktör Yardımcısı Dinushika Dissanayake “1 Mayıs kutlamalarına getirilen yasaklar tamamıyla gerçek olmayan güvenlik ve kamu düzeni gerekçelerine dayandırılmaktadır ve AYM kararına aykırıdır. Yasaklar derhal kaldırılmalıdır” şeklinde konuştu. 

“Taksim Meydanı büyük bir sembolik öneme sahip ve uzun zamandır insanların bir araya gelerek protesto ve kutlamalarını gerçekleştirdikleri bir mekandır. Türkiye yetkilileri, on yılı aşkın süredir toplanma hakkını hukuka aykırı bir şekilde kısıtlamakta ve meydanda gerçekleştirilen barışçıl protestoları suç haline getirmektedir. Bu nedenle, bu yıl 1 Mayıs kutlamalarının devam etmesine izin verilmesi büyük öneme sahiptir.” 

Taksim Meydanı’ndaki 1 Mayıs mitinglerinin yasaklanması, birçok farklı yerde polisin şiddet kullanarak sendikaların, destekçilerinin ve diğer örgütlerin toplanmasına engel olduğu 2013 yılına dayanıyor. 

AYM Ekim 2023 tarihli kararında, 2014 ve 2015 yıllarında Taksim’deki 1 Mayıs kutlamaları esnasında DİSK’in barışçıl toplanma hakkının yasaklamalar ve protestocuların kolluk görevlileri tarafından zorla dağıtılması nedeniyle ihlal edildiğini belirtti. 

“Yetkililer AYM’nin bağlayıcı kararına saygı duymalı ve Taksim Meydanı’ndaki barışçıl toplanmalara yönelik on yıldır süre gelen temelsiz kısıtlamalar kaldırılmalıdır.” şeklinde konuşan Dinushika Dissanayake sözlerini “Kolluk görevlileri de dahil olmak üzere Türkiye yetkilileri barışçıl toplanmaların gerçekleştirilmesine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeli ve barışçıl toplanma hakkını kullananların korunmasına ilişkin gerekli tüm adımları atmalıdır.” şeklinde sonlandırdı. 

Arkaplan 

23 Nisan 2024 tarihinde İstanbul Valisi Davut Gül, sendikaların Taksim Meydanı’nda toplanmasına izin verilmeyeceğini açıkladı. 29 Nisan 2024 tarihinde ise İçişleri Bakanı açıklamasında, meydanın protestolar için uygun bir mekan olmadığını ve 1 Mayıs protestolarının burada yapılmasına izin verilmeyeceğini söyledi. Ayrıca, Taksim’in konumunun ve yoğun trafiğin hak ve özgürlüklerin korunmasını zorlaştıracağı iddia edildi ve “terör saldırısı” riskine atıfta bulunuldu. 

Ek olarak, İstanbul Valiliği 30 Nisan 2024 tarihli açıklamasında Avrupa Yakası’ndaki birçok bölgeye metro, metrobüs ve vapurlar da dahil olmak üzere toplu taşıma ulaşımının durdurulacağını ve Taksim dahil birçok bölgenin araç trafiğine kapatılacağını belirtti.  

2009 yılında hükümet 1 Mayıs’ı resmi tatil ilan etti ve 32 yılın ardından ilk kez bazı işçilerin ve kurumların barışçıl bir şekilde Taksim Meydanı’nda toplanmasına izin verdi. Meydan 2013 yılında sözde güvenlik kaygıları nedeniyle tekrar protestolara kapatıldı. 

AYM 2023 yılındaki kararında, Taksim Meydanı’nındaki 1 Mayıs kutlamalarının engellenmesinin Anayasa’nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olduğu yönünde karar verdi. 

Ek Bilgi 

Bu açıklamadaki görüşler ışığında, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi 29 Nisan 2024 tarihinde; yaklaşan 1 Mayıs kutlamalarının Taksim'de gerçekleştirilmesinin engellenmesine yönelik endişelerini; Taksim’de gerçekleştirilmek istenen barışçıl toplanma ve gösteri yürüyüşlerine izin verilmesini, barışçıl protestocuların ve sendikaların taleplerini dile getirebilmelerini ve 1 Mayıs’ı barışçıl ve özgürce kutlayabilmelerini güvence altına alınmasının sağlamasına dönük talepleri doğrudan İçişleri Bakanlığı'na da iletmiştir.

Uluslararası Af Örgütü 1 Mayıs protestolarını gözlemlemek için sahada olacak. 

Röportaj talepleri için [email protected] ile iletişime geçebilirsiniz.