Türkiye 2-5 Eylül tarihleri arasında İstanbul'da internet düzenlemeleri, güvenlik ve insan hakları ile ilgili en iyi uygulamaların paylaşılması için hükümetlerle sivil toplum kuruluşlarını bir araya getiren İnternet Yönetişim Forumu'na ev sahipliği yapıyor.

Uluslararası Af Örgütü, Türkiye'nin bir yandan İnternet Yönetişim Forumu'na ev sahipliği yaparken bir yandan da hükümetin Twitter'da eleştiri yapanları kovuşturmaya tabi tutmasının oldukça iki yüzlü bir durum olduğunu dile getirdi. Örgüt gelecekte foruma ev sahipliği yapacaklara daha iyi bir örnek teşkil etme çağrısında bulunurken ABD, Etiyopya, Suudi Arabistan ve Vietnam'daki internet özgürlüğü ihlallerine de dikkat çekti.

29 Twitter kullanıcısı İzmir'de yargılanıyor ve geçen yıl Gezi Parkı eylemleri sırasında tweet gönderdikleri için üç yıla kadar hapis cezası ile karşı karşıyalar. Yetkililer "halkı kanunlara uymamaya teşvik ettiklerini" öne sürüyor. Tweet'lerin hiçbiri herhangi bir şekilde şiddete teşvik içermiyordu. Üç kullanıcı ek olarak -davada mağdur olarak adı geçen- "Başbakan'a hakaret etmek" ile suçlanıyor.

Atılan tweetler polisin göstericilere yönelik güç kullandığı yerlere, protestoların gerçekleştiği bölgelerde mevcut kablosuz internet bağlantılarının şifrelerine dair bilgileri ya da göstericilere dair düşünce ve destek mesajlarını içeriyordu. Bu tweetlerin hiçbiri şiddete teşvik, emare ya da katılım içermiyordu.

Mahkemede sunulan delillerin hiçbiri, ifade özgürlüğü ile ilgili uluslararası insan hakları standartları uyarınca ile korunmayan ya da suç oluşturacak hiçbir davranışa işaret etmiyordu. Üç duruşma görüldü. Dava, yetkililerin bu yılın başında kısa bir süreliğine Twitter'ın yasaklandığı bu ülkede diğerlerinin sosyal medyayı kullanma konusunda cesaretini kırmayı hedeflediğini öne sürüyor.

Bu 29 kişi, sosyal medya kanalları üzerinden hükümeti eleştirdiği için kovuşturmaya tabi olan ya da hüküm giyenler listesine son eklenenler. Eğer mahkum olurlarsa Uluslararası Af Örgütü bu 29 kişiyi düşünce mahkumu olarak görecektir.

Uluslararası Af Örgütü Küresel Sorunlar Direktörü Şerif El Sayid-Ali, "Türkiye yetkililerinin Twitter'da eleştiri yapanları kovuşturmaya devam etmesi hayret verici. Hele de insan haklarının ana tema olduğu internet yönetişimi üzerine bir müzakereye ev sahipliği yaparken. İnternette ifade özgürlüğüne dair bu tarz çifte standartlar, özellikle geçen yılki protestolarda tweet gönderdikleri için yargılanan onlarca Twitter kullanıcısı için acı bir ironi niteliğinde" diye konuştu.
Uluslararası Af Örgütü forumda Türkiye'nin internet ile ilgili polislik yapma konusunda despot olan tek ülke olmadığını da ortaya koyacak. Foruma katılan aktivistler dört başka ülkede de, internette ifade özgürlüğünü kullandığı ya da internette mahremiyet hakkının ihlal edilmesine ışık tuttuğu için hedef haline gelen insanlara dikkat çekecek.

Diğer ülkelerde verilen cezalar

Etiyopya'da yedi blog yazarı internet güvenliği ile ilgili bilgi paylaştıkları için ölüm cezası ile karşı karşıya, Vietnam'da iki kişi insan hakları ihlalleri ile ilgili yazı yazdıkları için 10 ve 12 yıl hapis cezasını dolduruyor -32 kişi de alıkonulmuş durumda-, Suudi Arabistan'da bir internet sitesi kurucusu "İslam'a hakaret ettiği" için 10 yıl hapis cezası, 1,000 kırbaç ve 266,630 ABD Doları para cezasına mahkum edildi.

El Sayid-Ali, "Etiyopya, Suudi Arabistan ve Vietnam interneti bilgi almak ve bilgiyi açıklamak için kullananlara en sert cezaları verdi. Bu cezalar feshedilmeli ve her ülke internette yapılan eleştirilerle ilgili gösterdiği toleransı ciddi bir şekilde geliştirmeli" dedi.

İnternet insan haklarının gelişimi konusunda eşsiz bir değere sahip olduğunu kanıtladı - bilgiye erişim konusunda devrim yaptı, şeffaflık ve hesap verilebilirliğin gelişmesini sağladı.

Fakat devletler onu ihlal etme konusunda hızlı davrandı. İfade özgürlüğünü kısıtlama, insan hakları ihlalleri ile ilgili bilgileri sansürleme ve güvenlik adına hedef ayrımı gözetmeden -genelde şirketlerle birlikte- kullanıcıların izlenmesi için kullandı.

Bu tarz ihlalleri ortaya çıkaranlar da hedef haline geldi. Şu anda Rusya'da sürgünde olan Edward Snowden, iade edilmesi halinde ABD'de, hükümet tarafından hedef ayrımı gözetmeden küresel çapta bir izleme yapıldığını ortaya çıkardığı içim 30 yıl hapis cezası ile karşı karşıya.

El Sayid-Ali, "Edward Snowden'ın peşine düşmek yerine, ABD hükümeti, onun ortaya çıkardığı internet kullanıcılarının mahremiyetini haksız bir şekilde ihlal etmeye son vermek için izleme programlarında reform yapmaya odaklanmalı. Her ne kadar internet birçok yerde ifade özgürlüğünün gelişmesine izin vermiş olsa da sıkı bir şekilde baskı altına alındı. İnternet aynı zamanda hükümetlere gözetlemek, sansürlemek ve eleştiride bulunanları susturmak için yeni yollar sağladı. İnternet Yönetişim Forumu'na katılan devletler, internet ortamında ifade özgürlüğünü kullananların kovuşturmaya tabi tutulması ve gözdağı verilmesine son vermek için söz verme şansını yakalamalı. Yasal dayanağı olmayan sansüre son vermeli, hedef ayrımı gözetmeyen ve yasa dışı izleme yapılmasından vazgeçilmeli ve yasa dışı olayları kamuya bildirenleri korumalı" dedi.