İlk tweet sekiz yıl önce bugün atılmıştı. Ancak Türkiye’de hiç kimse bu tarihi günü Twitter’da kutlayamayacak çünkü hükümet Twitter’ı kapattı! Uluslararası Af Örgütü Türkiye yetkililerine sosyal medya sitesi Twitter’ı engelleme kararını derhal kaldırma çağrısında bulunuyor. Erişimi engelleme, ifade özgürlüğüne yönelik mazur gösterilemez ve kesinlikle kabul edilemez bir saldırıdır.

Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner, “Türkiye’de Twitter’ı engelleme kararı internet özgürlüğü ve ifade özgürlüğüne yönelik eşi benzeri görülmemiş bir saldırıdır. Bu sert hamle, hükümetin kendisine yönelik eleştirileri engellemek için ne kadar ileri gidebileceğinin kanıtı” diye konuştu.

Perşembe günü gece yarısından hemen önce yürürlüğe giren engelleme kararı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın o gün düzenlediği bir seçim mitinginde “Twitter, mwitter hepsinin kökünü kazıyacağız” sözlerinin ardından gerçekleşti. Türkiye’deki sosyal medya kullanıcıları bu hamleye tepki gösterdi ve engelleme kararını takip eden saatlerde yasağı farklı yöntemlerle aşarak bir milyondan fazla tweet atıldığı bildirildi.

Türkiye vatandaşlarının bilgiyi paylaşma ve bilgi edinme hakkına yapılan bu pervasız saldırı, yerel seçimlere sadece bir hafta kala yapıldı. Twitter, hükümete yönelik yolsuzluk iddiaları ile ilgili ses kayıtları ve hükümetin medya ve çeşitli sektörlere yaptığı müdahalelere dair görüşmelerin paylaşılması için kullanılıyordu.

Twitter’ın Türkiye’de 10 milyondan fazla kullanıcısı olduğu biliniyor. Twitter’ın kullanımı geçen yaz gerçekleşen Gezi Parkı eylemleri sırasında ciddi şekilde arttı. İnsanlar Twitter’ı fikirlerini paylaşmak ve devlet yetkilileri ile yakın ilişkisi bulunan ana akım medyanın görmezden geldiği haberlere ulaşabilmek için kullandı. Yine bu dönemde hükümet, Başbakan’ın “Twitter denilen bir bela var” şeklindeki açıklamaları ile sosyal medya platformları ve kullanıcılarına saldırdı. Bu saldırılar ayrıca hükümetin protesto hareketlerine yönelik olarak doktorlar, avukatlar ve gazetecileri de içerecek şekilde, baskıları eleştiren hemen herkese karşı başlattığı daha geniş çaplı bir susturma ve karalama kampanyasının bir parçasıydı.

Gardner, “Sosyal medya uzun süredir hükümetin başına bela olmaktadır. Hükümeti eleştirenler tarafından çok etkili kullanılmasının yanı sıra, kullanıcılar ulusal basında da yaşanan tehdit ve gözdağlarına karşı bağışıklık kazanmış gibi gözüküyor” dedi.

“Twitter’ı engelleme kararı, aslında hükümetin internet içeriğini, değiştirilen yeni internet yasasını kullanarak nasıl denetim altına alacağının son derece kötü bir habercisi ve kaygı verici bir göstergesi. Bu, ifade özgürlüğüne yöneltilen saldırıların ‘yasa desteğiyle’ yapıldığı anlama da gelmektedir.”  

Arkaplan

İnternet sansürü yetkililer tarafından hedef alınan Kürt yanlısı haber siteleri ve gey sohbet odalarında zaten etkili olarak kullanılıyordu. “Atatürk’ün anısına hakaret” edildiği iddia edilen bir video yüzünden YouTube da 2007 ve 2010 yılları arasında engellenmişti. Google sites da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiği yönündeki kararına rağmen halen engellenmiş durumda.

Bu yıl Şubat ayında hükümet Türkiye’nin ifade özgürlüğü hakkını tehdit eden internet yasasına daha da fazla kısıtlama getiren değişiklikleri onaylamıştı. Uluslararası Af Örgütü bu değişikliklerin kaldırılması ve bunlar yerine yasanın uluslararası insan hakları standartları ile uyumlu hale getirilmesi için de çağrı yapmıştı.

Twitter ve diğer sosyal medya sitelerinde yapılan paylaşımlar ayrıca, ifade özgürlüğü hakkını ihlal edecek şekilde adil olmayan cezai kovuşturmaların gerçekleşmesine de neden oldu. İzmir’de 29 genç Gezi Parkı protestoları esnasında attıkları tweetler nedeniyle “halkı suç işlemeye teşvik etmek” suçlamasıyla yargılanıyor. Ayrıca, sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar nedeniyle protestolarda yer alan bir çatı örgütlenmesi olan Taksim Dayanışması’nın bazı üyelerine yönelik de terörle mücadele yasaları kapsamında dava açıldı.

Yapılan resmi açıklamaya göre, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın Twitter’a erişimi engellemesi, Terörle Mücadele Kanunu ve ek mahkeme emirleri tarafından yetkilendirilen İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilen bir kararın ardından başladı. Hükümet Twitter’ın kapatılmasına gerekçe olarak, sitede yayınlanan içeriğin kaldırılmasına yönelik mahkeme kararının uygulanmıyor olmasını gösteriyor.