Uluslararası Af Örgütü bugün yayımladığı yeni araştırmada, Rusya yetkililerinin tüm muhaliflere yönelik şiddetli baskılar kapsamında çocuklara ve ailelerine, özellikle de Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına karşı çıkanlara yönelik gitgide daha sert misillemelerde bulunduğunu belirtti.

başlıklı brifing, Rusya yetkililerinin çocukları ifade özgürlüğü haklarından nasıl yoksun bıraktığını, onları ve ailelerini savaş karşıtı muhalefet nedeniyle hedef aldığını ve çocukları savaş propagandasıyla ideolojik telkine maruz bıraktığını ortaya koyuyor. Ayrıca çocuklar, savaşa karşı çıkan yetişkinlere baskı yapmak için araçsallaştırılıyor ve bu amaçla özellikle aileleri ayırmak, ebeveynleri velayet haklarını sonlandırmakla tehdit etmek ve hatta çocukları resmi kurumlara yerleştirmek gibi yöntemler kullanılıyor.

Uluslararası Af Örgütü Rusya Araştırmacısı Oleg Kozlovsky konu hakkındaki açıklamasında, “Kremlin’in ailenin değeriyle ilgili tüm söylemlerine rağmen muhalefeti bastırmak için utanmazsa istismar edilen şey tam da çocuklarla ebeveynleri arasındaki bağdır. Çocuklara yönelik bu siyasi güdümlü saldırıda, okullar ve öğretmenler devletin zulüm ve keyfi müdahale aracı haline geldi. Okullar çocuklara, hükümetin dayattığı yanlış anlatıları aşılıyor ve muhalif görüşleri olanları doğrudan polise ve güvenlik güçlerine ihbar ediyor” dedi. Kozlovsky sözlerini şöyle sürdürdü:

“Savaş karşıtlığını dile getirenler, aileleri zorla ayırma ve velayet haklarından yoksun bırakma tehditlerine karşı bilhassa savunmasız durumda. Dolaylı bile olsa böyle bir misilleme riski, birçok kişiyi fikirlerini ifade etmekten caydırmaya yetecek kadar korkunç bir ihtimal olarak görülüyor.”

Çocukların ve ebeveynlerinin veya onlara bakım veren kişilerin Rusya’nın saldırı savaşına karşı çıktıkları için hedef alınması, eğitim kurumları aracılığıyla ve resmi kurumlara yerleştirme, keyfi gözaltı, aramalar ve çocuklar hakkında kovuşturmaları da içeren baskıcı yöntemlerle kalıcı hale getirildi.

Bu türde bir hedef alma, çocuklarda stres kaynaklı sorunlar ve travma dahil ciddi ruhsal ve fiziksel sağlık sorunları yarattı. Ebeveynlerin veya vasilerin zulme maruz bırakılması aileleri maddi sonuçlarla karşı karşıya bırakarak, ekonomik zorluklara ve çocukların eğitiminin aksamasına yol açıyor. Bazı aileler, kovuşturma veya zorla ayırmadan kaçınmak için sonunda ülkeyi terk etmek zorunda kalıyor.

5 Ekim 2022’de, 10 yaşındaki Varvara (Varya) Galkina, WhatsApp profil fotoğrafında Ukrayna’yı destekleyen anime tarzı bir çizim olduğu için Moskova’da polis tarafından sorgulandı. Polis, Varya’nın annesi Elena Jolicoeur’ü tehdit etti ve evinde arama yaptı. Elena, “görevlerini gerektiği gibi yerine getirmeyen ebeveynlere” yönelik “önleyici” programa katılmaya zorlandıktan sonra daha fazla zulme maruz bırakılmaktan korktuğu için iki kızıyla beraber Rusya’dan kaçtı.

Rusya’nın kuzeybatısındaki St. Petersburg kentinden Yegor Balazeykin, 10 ay önce iki askerlik şubesine mazot ve tiner şişeleri fırlattığı gerekçesiyle 22 Kasım 2023’te askeri bir mahkeme tarafından altı yıl hapis cezasına çarptırıldı. Askerlik şubelerine yakıt şişeleri fırlatmak Rusya’da Ukrayna savaşını protesto etmenin yaygın bir biçimi. Yegor olaylar sırasında 16 yaşındaydı. Herhangi bir zarara yol açmayan eylemleri orantısız bir şekilde “terör saldırısı” olarak değerlendirildi. “Terör” vakaları askeri mahkemelerde yargılandığı için Balazeykin’inkine benzer diğer vakalar hakkında pek fazla şey bilinmiyor.

Rusya’nın iç bölümünde yer alan Yefremov kentinden 12 yaşındaki Maria Moskalyova, neredeyse bir yıl boyunca ailesini hedef alan zulüm politikasının ardından 1 Mart 2023’te babası Aleksei Moskalyov’dan koparılarak bir yetimhaneye yerleştirildi. Bunun nedeni, Nisan 2022’de okulunda yaptığı savaş karşıtı bir çizimdi. Okul yönetimi tarafından polise ihbar edildi. Maria’ya tek başına bakım veren babası Aleksei Moskalyov, sosyal medya paylaşımları nedeniyle önce para cezasına, ardından da “Rusya Silahlı Kuvvetleri’ni mükerreren itibarsızlaştırmak” suçlamasıyla iki yıl ceza kolonisinde kalmaya mahkum edildi. Maria yetimhanede stres ve tecride maruz kaldı. Kamuoyundaki tepkiler üzerine Maria’nın diğer akrabalarıyla yaşamasına izin verildi.

24 Eylül 2022’de, doğu Sibirya’daki Buryat Cumhuriyeti’nin başkenti Ulan Ude’de polis, Ukrayna’daki savaş için yedek askerlerin seferber edilmesine karşı düzenlenen barışçıl bir protestoda muhalif aktivist Natalya Filonova’yı keyfi olarak gözaltına aldı. Natalya, “yetkililerin bir temsilcisine karşı şiddete başvurmak” ile suçlandı ve reddettiği bu suçlama nedeniyle aylarca ev hapsinde tutulduktan sonra bir tutukluluk merkezine sevk edildi. 16 yaşındaki engelli üvey oğlu Vladimir Alalykin yetimhaneye yerleştirildi. Vladimir’in annesinin duruşmasına katılması engellendi ve 31 Ağustos 2023’te Natalya iki yıl on ay hapis cezasına çarptırıldı. Vladimir ise yetimhanede tutulmaya devam etti ve orada 18 yaşına bastı.

Oleg Kozlovsky açıklamasında, “Rusya’nın dönüştüğü bu tepetaklak ortamda çocuksanız ve hükümetle aynı fikirde değilseniz, polis, mahkemeler ve hatta okullar bile sizin için yakın bit tehdittir” ifadelerini kullandı.

Uluslararası Af Örgütü, Rusya yetkililerini, çocukların ifade, örgütlenme ve barışçıl toplanma özgürlüğü haklarına saygı göstermeye, bu hakları korumaya ve çocukların haklarını cezalandırılma korkusu olmadan kullanılabilmelerini sağlamaya çağırıyor. Rusya yetkilileri velayet haklarını kısıtlamaya veya kaldırmaya ve çocukları insan haklarını kullandıkları ya da protesto ettikleri için ceza olarak devlet gözetimine almaya son vermelidir. Sosyal hizmetler ve çocuk hakları komiserleri, çocuğun yüksek yararı doğrultusunda hareket etmeli ve uluslararası insan hakları hukukuna uymalıdır.

Rusya yetkilileri, çocuklar başta olmak üzere sivilleri askeri mahkemelerde yargılama pratiğine son vermeli ve muhalefeti yargılamak için adalet sistemini kullanmaktan vazgeçmelidir. Okullardaki savaş propagandası ve siyasi aşılama sona ermelidir.

Uluslararası Af Örgütü, haklarını barışçıl bir biçimde kullandıkları için hapsedilen Aleksei Moskalyov, Natalya Filonova ve diğerlerinin derhal serbest bırakılması çağrısı yapmaktadır. Yegor Balazeykin gibi kişilere yöneltilen temelsiz terör suçlamaları düşürülmelidir.