2. Duruşma
[SCROLL DOWN FOR ENGLISH]
18 ODTÜ öğrencisi ve bir araştırma görevlisinin “kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” suçlamasıyla yargılandığı davanın 2. duruşması 12 Mart 2020’de Ankara 39. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
İzleyiciler
Duruşmayı Almanya, Belçika, Hollanda, Amerika Birleşik Devletleri, Yeni Zelanda ve İspanya diplomatik misyonlarının temsilcileri; KAOS-GL; Fransız basınından AFP, Alman basınından ARD izledi.
Yargılama
Yargılanan öğrenciler ve avukatları mahkeme salonunda yerlerini alırken, dört tanık akademisyen salon dışında hazır bulundu.
Tanık İnci Gökmen’in Beyanları
Tanıklar sırayla kürsüye çağırıldı. Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İnci Gökmen ilk olarak kürsüye geldi:
“Ben kimya bölümündeydim. Sesler duydum dışarı çıktım. Tam kafeteryaya karşıdır bizim kimya bölümü. Çünkü olay orada oluyor. Birtakım sesler var. Genelde ODTÜ’ye bu tür şeyler bir önceki yıl olduğunda polis bölümlere kadar girmemişti. Ama burada, çıktığımda her yerde polis gördüm. Bu hiç hoş bir şey değil. Çünkü orada normal hayat sürüyor. Dersler var, sınavlar var, öğrenciler var. Herkes var.
Çıktım. Öğrencilere ‘ne oluyor’ dedim. Daha önceki yılda da benzer bir yürüyüş olmuştu. O zaman ben aynı zamanda Orta Doğu Öğretim Elemanları Derneği Başkanıydım. Rektörle bir diyalog olabilmişti. Yani hangi çerçevede nerede eylem yapabileceklerine dair 2018 yılında bir şey çizilmişti.
Anlaşmaya göre öğrenciler, ortalıkta, yani ifade edilen yerde bu yürüyüşü yapabileceklerdi. O zaman bir sorun olmadı ama 2019 yılına geldiğimizde öyle bir diyalog da olmadı.
Sonuçta, bu şiddete dayanmayan, öğrencilerimizin hiçbirinin şiddet uygulamadığı bir yürüyüş. Eğer polis çocukların karşısına gelmemiş olsaydı; insanlar bir iki saat sözlerini ifade etmiş olacaklardı ve dağılacaklardı.”
Tanık Gökmen, polislerin bir süre sonra öğrencilerin “neden kapalı bir yerde toplanmadıklarını”, “neden kapalı bir yere gitmediklerini” sorduğunu ifade etti. Öğretim üyelerinin bunun üzerine öğrencilerin amfiye gitmelerinde yardımcı olduklarını ifade etti:
“Ancak ondan sonra polis ‘hemen çıksınlar, neden çıkmıyorlar’ deyince biz panik olduk. Çünkü, aksi takdirde polis oraya gidebilir ve orada bir panik olur, insanlar birbirlerini ezerler diye korktuk açıkçası. Kısa bir süre sonra öğrenciler aralarında konuştular dışarı çıktılar. Ama, dışarı çıktıklarında iş daha bir şey oldu... Polis ‘evinize gidin’, dedi. Çocukların evi orası, yurdu orası. Nereye gidecekler? ‘Hocam biz burada yaşıyoruz’, dediler. Hatta kütüphanenin yakınında bu. Kütüphanenin içine gaz sıkıldı. Orada sınavı olan çocuklar ders çalışıyorlar.
Biz öğrencileri korumaya çalıştık açıkçası. Çünkü hiçbirinin ellerinde bir silahı yok. Gazı yok. Müthiş gaz yedik. Birkaç öğrencinin de göz altına alındığını da gördük. Hatta İnşaat Mühendisliği Bölümü önünde sınava girmek üzere olan bir öğrencinin de dövülerek gözaltına alındığını duyduk.
Bu tür şiddeti onaylamıyorum. İnsan olarak. Öğretim üyesi olarak. Hiç kimse buna layık değil. Bu kişiler ülkenin geleceğini oluşturacak kişiler. Ve anayasal ve yasal çerçeveler şeyinde bu tür şeyleri eylemleri, eğlenceleri, toplantıları yapabilmeliler. Geçmişte de yapıyorlardı. Yani orada polis olmasaydı bir iki saatte olacak bitecek bir olaydı. Her taraf çok kötü bir şekilde gaz ve sise bulandı.
Hatta, olay bittikten sonra arabamıza binip eve giderken camları açmak zorunda kaldık. Çünkü her yerimiz gaz kokuyordu. Gerçekten bir polis şiddetine tanık oldum ben. Bundan çok üzüntü duyuyorum. Üniversitelerin özgür düşüncenin ifade edildiği, bu tür düşüncelerin ifade edilebildiği, bu tür eylemlerin yapılabildiği yerler olması lazım.
Üniversitemizde de geleneksel olarak şiddet içermeyen şeylere izin verilirdi. Polis çağrılmazdı hatta. Ama birkaç senedir üniversiteye polis çağrılıyor en ufak bir şeyde. Yani, çocuklarımızdan niye korkuyoruz?”
Hakim, tanık İnci Gökmen’e, “Daha önce bu yürüyüşün yapılması herhangi problem olmuş muydu?” sorusunu yöneltti. Gökmen yanıt verdi:
“Bir önceki sene, dediğim gibi, yine polis çağrıldı. Ama rektörlükle biz öğretim üyeleri bir diyalog kurabildik. Polisin o sözünü ettiğim alana girmesine izin verilmedi. Polis yolun dışarıda bekledi. Üniversitenin içindeydi yine. Ama dendi ki, öğrenciler bu alanda yürüyecekler. Öğrenciler de o alanda yürüdüler. Birkaç tanesi gitmeye çalıştı, yani o yöne doğru. Biz de onları engelledik. ‘Bakın burada polis var gitmeyin’, dedik. Ve olay bitti. Yani bir önceki sene böyle oldu. Öğrencilerin bu şekilde gazla gözaltına alınması olmadı.”
Hakim, polis kuvvetlerinin ‘Dağılın’ uyarısında bulunup bulunmadığını, tanığın bunu duyup duymadığını, gözaltıların ne kadar süre içinde gerçekleştiğini sordu.
Tanık Gökmen yanıt verdi:
“Zamanı kestirmek kolay değil ama bu olay yaklaşık iki saate yayıldı. Yani polisin megafonla bir şeyini ben duymadım. Ama evinize gidin diyorlardı çocuklara. Çocuklar da diyorlardı ki, hocam bizim evimiz burası. Ben bu tür bir şey duydum. Öyle bir anons duymadım polisten açıkçası.”
Öğrencilerin avukatı Öykü Didem Aydın, tanığa “öğrencileri taşkınlık yaparken gördünüz mü?” sorusunu yöneltti.
Gökmen, “Hayır, görmedim.” dedikten sonra ekledi:
“Bir şenlik havasında geçiyordu zaten o etkinlikler. Bayraklar oluyordu. Dans ediliyor. Bir önceki yıl öyleydi. Biz de gittik çocukların coşkusuna katıldık. Bunu yapabilmek, bu ülkede güzel bir şey.”
Avukat Aydın ve hakim, Gökmen’e olay yerinde kaç saat boyunca bulunduklarını sordu.
Gökmen, 14:30’dan 17:00-18:00’e kadar orada olduğunu, polis çekildikten sonra ayrıldığını söyledi.
Gökmen, Avukat Aydın’ın “Kaç senedir Ortadoğu Teknik Üniversitesi’ndesiniz?” sorusuna, 1968’deki öğrencilik yıllarından beri, doktoraya gittiği dönem dışında hep ODTÜ’de olduğu ve burada emekli olduğu cevabını verdi.
Avukat Aydın tanık Gökmen’e “Bu kadar çok polisi Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde en son ne zaman gördünüz veya hiç gördünüz mü?” sorusunu yöneltti. Gökmen cevap verdi:
“Erdoğan üniversitemize geldiğinde de yine binlerce polis gelmişti ve yine gaz sıkılmıştı. Ondan önce, yine Cumhurbaşkanı geldiğinde olmuştu.”
Avukat Mahmut Şeren, sözlerine İnci Gökmen’in polis şiddetinden bahsettiğinin altını çizerek başladı. Tanığa “Polisin kampüse giriş şeklinin ve kampüste yaptıklarını o an protesto edilebilir bir şey olarak görüyor musunuz?” sorularını yöneltti.
Tanık Gökmen, üniversitelere polisin çağrılmasını anlamadığını ve bunu onaylamadığını söyledi:
“Çünkü orada bir şiddet söz konusu değil. Öğrencilerin arasında bir şey olduğunda zaten biz hocaların haberi oluyor. Gidiyoruz, arabuluyoruz. Bunun dışında bir şiddet olmadı.
Üniversite demek, ülkenin geleceğini yetiştirmek demektir. Biz bu çocuklara güvenmek durumundayız. Bu gençleri korkuttuğumuzda ileride hiçbir şeye sesleri çıkmayacak. Böyle oluyor. Yapmayalım. Üniversite gençliğini, Türkiye’nin geleceğini susturursak sonra kim konuşacak? Konuşmamız, birtakım eylemler, şenlikler yapmamız çok normal. Üniversite sadece ders verilen yer değildir.”
Avukat Aydın, Gökmen’e olaylara tanıklık ederken bir kaygı duyup duymadığını sordu. Aldığı olumlu cevap üzerine, “sizde bu kaygıyı yaratan özneler öğrenciler miydi polis miydi?” diye sordu. Gökmen cevap verdi:
“Polisti. Kütüphanenin önünde bir öğretim üyesini bayağı hırpalayarak aldılar. ‘Ne yapıyorsunuz’ benzeri itiraz ediyordu. Bizim sesimizi çıkartamadığımız şekilde dile getirdi. Onu da apar topar götürdüler.”
Hakim, Gökmen’e, bu öğretim görevlisinin ismini sordu. Daha sonra Avukat Aydın’ın polisin karşılaşmaları esnasındaki davranışlarını ve sezgilerini sorması üzerine anlattı:
“Güç sezdim tabii ki. Ben güçlüyüm. Bana dediler ki, ismimle de hitap ettiler: ‘İnci Hoca, öğrencilerini topla’ türünden laflar ettiler. ‘Siz Öğretim Elemanları Derneği’nin başkanısınız. Siz söylerseniz öğrenciler dinler. Öğrenciye ben nasıl hükmedebilirim ki? Öğrenci doğruyu yanlışı görebilecek şeyde. Çocuk değil ki bunlar.”
Gökmen’in sözlerini bitirmesinin ardından, ikinci tanık Prof. Dr. Ali Gökmen söz aldı.
Tanık Ali Gökmen’in beyanları
Olay sırasında bölüm binasında bulunduğunu ifade eden Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Gökmen olay gününü anlattı:
“Kimya bölümünün önünde oldu aslında olay. Ben de bölümdeydim. Bayağı uzunca bir süre oradaydık. Bölümümüzden öğretim üyeleri de vardı. Çıktığımızda çok sayıda öğrenci ve polis vardı. Polis şeflerinin bir kısmını daha önceki ve bir yıl önceki olaylardan tanıyorum. “
Gökmen, öğrencilerden bir şiddet görmediğini, polisin öğrencileri dağıtmaya çalıştığını gördüğünü söyledi. Polisin, kendisinin iletişim kanalı oluşturma çabalarına rağmen “orada olmakta bayağı kararlı” olduğunu gördüğünü söyledi:
“Onlardan tanıdığım uzun boylu bir polis vardı. Sanırım şefleriydi. O daha sakindi. Şiddet taraftarı olmayan birisiydi. Ama yanında bir başka polis vardı. O çok katı davranıyordu öğrencilere.”
Yürüyüşü polisin engellenmesinden sonra öğrencilerin kendi aralarında konuşmak üzere oldukça büyük bir amfi olan Necdet Bulut amfisine geçmeyi talep ettiklerini ve polisin bunu kabul ettiğini söyledi. Aradan bir süre geçtikten sonra amfinin önüne polisin öğrencilerin dışarı çıkmasını istediğini söyledi:
“Bir süre sonra demeye başladılar: ‘Artık yeter. Çıksınlar. Yoksa biz gireceğiz, çıkaracağız.’ Ben bundan çok endişe ettim. Çünkü polisin oraya girmesi kalabalıkta yeni bir izdiham yaratabilirdi. ‘Tamam çıkacaklar’ derken, hakikaten orada çok korktum. Öğrenciler zarar görebilirdi. Korktuğumuz olmadı. Çıktı öğrenciler.”
Tanık Gökmen, polisin öğrencileri dağıtma girişimlerinin öğrenciler çıktıktan sonra da devam ettiğini ve öğrencilerin kütüphanenin önüne geldiğini söyledi. Bazı öğrencilerin atılan gaz nedeniyle kütüphaneden dışarı çıktıklarını söyledi:
“Kapalı mekanda gazın kullanılması hakikaten çok endişe vericiydi. Polis sürekli dağıtmaya çalışıyordu öğrenciler.”
Hakim, tanık Gökmen’e polisin megafonla herkesin duyabileceğini şekilde bir ‘Dağılın’ uyarısını duyup duymadığını sordu:
“Megafon var mıydı hatırlamıyorum. O sırada herhalde içeriye alınanlar da olmuş.”
Gökmen, daha sonra ODTÜ’deki atmosferi tarif etti:
“Bir şiddet olmadan öğrencinin kendini özgürce ifade edebileceği ve kişiliğinin geliştiği bir ortam yaratmaya çalıştık. Onu da başardık uzunca bir süre. Önceki Rektör Ahmet Acar zamanında bir ilke vardı. Onu hepimiz benimsemiştik. Demişti ki rektör, ‘Can güvenliğini tehdit etmedikçe, mala bir zarar vermedikçe ve akademik sistemi engellemedikçe; üniversitenin içinde özgürsünüz. Size bir kısıtlama getirmiyoruz. Buraya polisi çağırmayacağız.’ Biz hepimiz bu ilkeyi çok benimsedik. Ama bu yeni dönemde böyle olmadı. Polisin içeriye çağrılması bizim ilkelerimize çok ayrı bir şeydi. “
Avukat Aydın, önceki tanığa sorduğu “taşkınlık yapan öğrenci gördünüz mü?” sorusunu tanık Gökmen’e de sordu. Olumsuz bir cevap aldı.
Tanık Gökmen, polisin attığı gazın ölçeğini kendi arabasıyla örneklendirdi:
“Akşamleyin hava kararmıştı. İnci (eşi) ile birlikte arabamıza bindik, eve gidiyoruz. Acayip burnum yanıyor, bir şeyler oluyor, gözlerim yanmaya başladı arabanın içinde. Anladık ki üstümüze sinmiş bütün o gaz. Kapalı bir yer olduğu için araba dayanılmaz durumdaydı. Ama dışarıdayken fark etmemiştik bunu.”
Üçüncü tanık, Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi, Prof. Dr. Ayşe Nur Saktanber kürsüye geldi.
Tanık Ayşe Nur Saktanber’in beyanları
Prof. Dr Tanık Saktanber, önceki yıllardaki Onur Yürüyüşleri’nin ODTÜ’de kutlanılışının kısa tarihinden bahsettikten sonra 2019’da yaşananları anlattı:
“Polis lafını duyunca hocalar olarak toplanmaya başladık. Çocuklar da Çatı’nın önünde toplandılar. Öğleden sonraydı, 1:30 – 2:30 gibi. Olaylar 3’e doğruydu. Gayet barışçıl bir şekilde oturdular. Günün anlam ve önemini üzerine bir şey yaparken aradan bir sivil polis topluluktan bir öğrenciyi kollarından tutup kaldırıp götürdüler.”
Hakim, tanık Saktanber’e polisin sözlü uyarısını duyup duymadığını sordu.
“İhtar duymadık. Yavaş yavaş ilerleyelim dedik. Eski bir yönetici amirlik çalışanı ‘Hocam, çocukları alacaklar.’ dedi.”
Bunlar çok barışçıl kuşaklar. Hiçbir şiddete başvurmuyorlar. Ben 74-75’te ODTÜ’deydim. Tüm kuşakları biliyorum. Kendim de dahil. Hakikaten çok barışçıl kuşaklar.”
Tanık Saktanber, polisin çok ciddi orantısız şiddet kullandığını ve öğrencilerin “tek bir kere şiddete başvurmadıklarını” vurguladı. Bu sırada panik atak krizi geçiren öğrenciler gördüğünü söyledi.
Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Barış Parkan kürsüye geldi.
Barış Parkan’ın beyanları
16 yıldır ODTÜ’de bulunduğunu ifade eden Doç. Dr. Barış Parkan polis şiddeti iddialarına ilişkin, “Öğrencileri duvara dayamış üstlerini arıyorlardı. O sırada bir öğrenciye şiddet uygulandığını gördüm. ‘Ayaklarını aç!’ derken tekme atarak, ayağını burkarak… bir kız öğrenciye yapıldığını gördüm.” İfadelerini kullandı. Bu müdahaleleri yapan polislere sözlü tepki gösterdiğini söyledi.
Dağılmaları için polis uyarırken bazı öğretim üyelerinin ‘Siz saldırmayın. Biz söyleyelim’ dediklerini hatırlıyorum.
Avukat Aydın, tanık Parkan’a “Müdahaleden önce bir gösteri yapılıyor muydu?” sorusunu yöneltti. Parkan cevap verdi:
“Bir yürüyüş yoktu. Bir slogan yoktu. Orada birileri ayakta birileri oturuyorlardı.”
Tanık beyanları sona erdi. Hakim, tanık beyanlarına karşı sözlerini almak üzere yargılanan öğrencileri sırayla kürsüye davet etti.
Yargılanan Öğrencilerin Beyanları
Melike İrem Balkan, polisin kendisini gözaltına alış şekline dikkat çekti:
“Benim gözaltımı görenler var. Benim gözaltımın hem yaka paça olduğunu hem de herhangi bir toplantı – gösteri yokken, herhangi şekilde slogan olmadığını söylediler. Buna tekrar dikkat çekmek istiyorum.“
Hakim, Balkan’a polisin ‘Dağılın’ uyarılarını duyup duymadığını sordu. Balkan cevap verdi:
“Zaten biz orada farklı gruplar şeklinde oturuyorken ve herhangi slogan atmıyorken, polis çok hızlı bir şekilde kendi bulunduğu yerden, yani rektörlüğün önünden, bizim bulunduğumuz yere yaklaştı. O sırada, biz daha ihtarı duyamadan ben gözaltına alındım.”
Yargılanan öğrencilerden Özgür Gür kürsüye geldi. Hakim, polisin sözlü uyarısını duyup duymadığını sordu. Gür cevap verdi:
“Duymadım. Şunu çok net hatırlıyorum: Sadece biber gazını gördüm ve plastik mermi seslerini duydum.”
Daha sonra söz alan öğrenci “Polisin ‘Dağılın’ uyarısını duymadık ama arkadaşların ‘Dağılıyoruz’ uyarısını duydum.” dedi.
İfade veren öğrencilerden biri, ilk gözaltılardan sonra öğrencilerin bir kısmını toplanıp polis şiddetini protestosunun, polisin müdahalesinin “öğrenciler eylemlilik halinde değilken, çimlerde oturuyor veya dağınık halde bulunuyorken aniden ve şiddetle” gerçekleşmesi nedeniyle yapıldığını söyledi. Kendi gözaltına alınışına ilişkin de konuştu:
“Duvara dayama ve bacaklarına vurma gibi müdahaleler oldu. Bunlardan birini ben de yaşadım. Üçlü Amfi’den kütüphaneye inen merdivenlerde gözaltına alındım ve çalılara yaslandıktan sonra öncelikle bacak içlerime vuruldu. Üzerim aranırken kelepçe, benim direncim olmamasına rağmen, doğru takılmadığı için düştü. Bu sebeple ben darp edilmeye devam edildim. Şiddet polis aracına gidene kadar sürdü.”
Avukatların Savunmaları
Savunma makamı adına ilk söz alan avukat Öykü Didem Aydın oldu. Aydın, tanık beyanlarının birbirleriyle uyumlu olduğunu söyleyerek sözlerine başladı. Ayrıca; müdahalenin gelişimine ilişkin polisin kayıt altına aldığı tutanak ile tanık beyanlarının mahkemece karşılaştırılması ve polis tutanağının gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin görülmesi gerektiğini ifade etti:
“Kütüphaneye ve polisin sıkıştırmasıyla anfiye toplananlara ‘ben gaz sıkacaktım. Kütüphaneye de gaz sıktım’ demiyor tutanakta. Kütüphanenin içine, kapalı alana biber gazı sıkmışlar. Öğrenciler buradan öksürerek çıkmışlar. Bu uygulamayı yapan bir kolluk kuvveti var. Bu uygulamayı yaptığını tutanağa geçmiyor. O tutanağın hem tanık beyanlarıyla hem video görüntüleriyle baştan aşağı gerçeğe aykırı olduğunu gösteriyor. Polisin müdahalesinden önce bir gösteri yok.”
Avukat Aydın, polisin öğrencilere sert fiziksel müdahalesini gösteren video görüntülerini hakim ve salondakilere gösterdi. Görüntülerin tanık beyanlarıyla uyumlu olmasından hareketle, tanık beyanlarına katıldığını söyledi.
Aydın, dava dosyasında yer alan İngilizce belgelerin bilirkişi tarafından çevrilmesini talep etti, mahkemeye kendi çevirilerini, ulusal ve uluslararası norm, belge ve açıklamalar ile konu hakkındaki Yargıtay kararlarını sundu.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiserliği’nin beş özel röportörünün ODTÜ Onur Yürüyüşü davası ve Türkiye’deki LGBTİ+ haklarıyla alakalı Türkiye Cumhuriyeti’ne yazdığı mektubun Türkçeye çevrilmesini talep etti. Mektupta keyfi gözaltı ve ayrımcılıktan söz ediliyor.
Aydın, dava dosyasında yer alan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiserliği’nin ODTÜ Onur Yürüyüşü davası ve Türkiye’deki LGBTİ+ haklarıyla alakalı Türkiye Cumhuriyeti’ne yazdığı mektubun İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmesini talep etti. Mektupta keyfi gözaltılar ve ayrımcılıktan bahsedildiğini vurguladı.
Aydın’dan sonra söz alan Av. Mahmut Şenel, bilirkişi raporundaki görüntülerde gözaltı anlarının çoğunluğunun mevcut olmadığını belirtti. Ancak bu görüntülerde bile bazı öğrencilere bir yandan “Dağılın” uyarısı yapıldığını bir yandan da öğrencilere plastik mermi ile ateş etmeye devam edildiğinin, gözaltının bu koşullar altında gerçekleştiğinin görüldüğünü söyledi. Ayrıca, bilirkişi raporunun başka bir heyete verilmesinin daha doğru olacağı kanaatinde olduğunu söyledi:
“Aslında bir algı operasyonu yapmaya çalışıyor bilirkişiler. Öğretim görevlileri sanki öğrencileri yatıştırmaya çalışıyorlarmış, öğrenciler de taşkınlık halindeymiş gibi yazılmış. Ancak bunun böyle olmadığını öğretim görevlilerinden dinledik. Tam tersine polisin öğrencilere şiddet uyguladıkları ve öğretim görevlilerinin olanlardan kaygılandıkları için öğrencileri koruma refleksi ile hareket ettikleri görülmektedir.”
Avukat Şenel kısa süre önce BM Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması’nın toplantısında hükümete “LGBTI+’ların toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılamadığı, müdahaleye ve yargısal tacize maruz bırakıldıkları” yönünde sorular sorulduğunu söyledi.
Şenel, Emniyet’te bulunan olay anı görüntülerine ilişkin şunları söyledi:
“Emniyet’in görüntüleri göndermesi ile ilgili siz çok açık bir ara karar kurdunuz. Ne istediğiniz çok belliydi. Bunun sehven yapıldığını ummak isterim ama fezlekeyi bu şekilde taraflı ve tanık beyanlarının tam tersine hazırlayan Emniyet’in bunu sehven yaptığını düşünmüyorum.”
Tüm avukatlar öğrencilerin beraatını talep etti.
Ara karar
Ankara 39. Asliye Ceza Mahkemesi ara kararında; Ankara Emniyet Müdürlüğü’nden ham ve montajsız görüntülerin tekrar istenmesine, kolluk görevlilerinin öğrencilere dağılmaları yönünde uyarıda bulunup bulunmadıkları, bunun ardından bekleyip beklemediklerinin tespiti için görüntülerin tamamının yeniden bilirkişi heyetine verilmesine karar verdi.
Davanın 3. duruşması 10 Temmuz 2020’de görülecek.
The second hearing of the court case in which eighteen METU (Middle East Technical University) students and a research assistant, who are charged with “unarmed participation in unlawful assembly or demonstrations and resisting despite warning,” was held in Ankara 39th Criminal Court of First Instance on March 12, 2020.
Observers
In addition to KAOS-GL, AFP and ARD; the hearing was observed by the diplomatic missions from Germany, Belgium, the Netherlands, USA, New Zealand and Spain.
Trial
As the students on trial and their lawyers took their seats in the courtroom, 4 academics as witnesses stood ready in the court corridor.
Testimonies of Witness Prof. Dr. İnci Gökmen
Witnesses have been consecutively summoned to testify. The first witness Prof. Dr. İnci Gökmen from the Department of Chemistry testified as follows:
“I was in the Chemistry Department. I left the building after I heard the noise. Our building of chemistry is located right across the cafeteria where the incident happened. There were some voices. When such instances occur in METU, as was the case last year, the police didn’t come near to the departments as such. But there, when I left the building, I saw police officers everywhere. This is no such good thing because there was an ongoing normal life. There are classes, exams, students; everyone…
Leaving the building, I asked the students ‘What’s happening?’ There had been a similar parade in the previous year. At the time, I was presiding the Middle East Academics Association. A dialogue with the rector was made possible. I mean, a frame defining where students can gather to protest was drawn in 2018.
According to the agreement, students would be allowed to carry out this parade in the middle part, the aforementioned area. No problem occurred at the time [in 2018] but in 2019 no such dialogue happened.
At the end of the day, this is a march in which none of our students resorted to violence, relying on no form of violence. If the police hadn’t confronted the children, people would have expressed their word and be ultimately dispersed.”
Witness Gökmen said that after a while, police asked, “why students are not gathering in an enclosed place” and “why they are not going to an enclosed place.” She added that later the academics helped the students to go the lecture hall:
“Yet, we were panicked after the police said, ‘they must leave there immediately, why are they not leaving?’. Because; otherwise, police could have gone there, creating panic and we were obviously concerned of the prospect of a stampede. Soon afterwards, students negotiated with each other and went out. Yet, something else happened after they left.
Police asked them to go home. But there [the campus] was their home and place to stay. Where could they go? Students said [to academics] that they [already] live here.
Interior of the library was gassed where students with upcoming exams were studying.
To tell the truth, we were intending to protect the students. Because none had any weapons. Neither did they have gas. We were exposed to an incredible amount of [pepper] gas. We even heard that a student who was about to take an exam was detained while having beaten.
I don’t approve such a form of violence. As a human. As an academic. Nobody deserves this. These individuals are going to be forming the future of this country. They must be allowed to hold such events, feasts and assemblies which they are entitled to under constitutional and legal provisions. And they did so in the past. I mean, if there had been no such police presence, it would have been finished in a couple of hours. Everywhere was full of gas and fog.
Moreover, we had to keep all the windows of our car open in the way back home after everything was over. Because our clothes were stinking [pepper] gas.
I had witnessed was a real form of police violence. I am deeply sorry about that. Universities should be places where such events can be organized, and thoughts freely expressed.
Traditionally, such events without violence are allowed in our university. Police was not even called upon [for intervention]. However, in the last couple of years, police is being called for the slightest thing. I mean, why are we afraid of our children?”
Judge asked Gökmen: “Had there ever been a problem in the previous years in the conduct of this parade?”
Gökmen answered:
“The year before, as I said, police were called. But we, the academics, had managed to establish a dialogue with the rectorate. Police were not allowed to enter the area I mentioned, but remained outside of the way, though still were in the campus.
It was said that the students would march on this area. Students did march on that area. Few attempted to go, I mean to that direction [where the police were located]. We prevented them, warning ‘Look. There are police over here. Don’t go.’ The tension was over. So, that’s how it happened the previous year. Students were not detained under gas as such.”
Judge then asked if police forces had given a dispersal order, if the witness had heard it and asked how long it had taken to detain those people.
Gökmen explained:
“It’s not easy to be exact on the time but this incidence happened within two hours. In fact, I didn’t hear [an announce with] a megaphone from the police. But they [police] were instructing the children to go. The children were saying though, ‘Professor, here is our home.’ This was the kind of thing I heard. But surely, I didn’t hear such an announcement.”
The students’ defense lawyer Öykü Didem Aydın asked the witness “Have you seen the students resorting to any act of excess?”
Witness Gökmen replied, “No, I didn’t.” And added:
“These events were taking place in an atmosphere of a festival. There were flags, people dancing. It was as such the previous year. We too had joined the vigor of the children. To be able to do this… is a good thing in this country.”
Lawyer Aydın and the Judge asked Gökmen how many hours she had been in the scene.
Gökmen said she had been there from 14:30 up to around 17:00–18:00, leaving the scene after the police had departed from the campus.
Witness Gökmen, asked by Lawyer Aydın for how many years has she been in Middle East Technical University, explained that she has been in METU ever since she was a student in 1968, except the period in which she was doing her PhD.
Lawyer Aydın asked Gökmen: “When was the last time you have seen such an amount of police officers present in the METU campus? Or have you ever seen that?”
Gökmen replied:
“When Erdoğan had come to our campus, there were also thousands of police officers who used tear gas. Before that, it had also happened [another time] when Erdoğan came.”
Defense lawyer Mahmut Şeren began their words by stressing İnci Gökmen’s testimonies of police violence. They asked the witness: “Do you consider the way police entered the campus and its deeds in the campus as something to be possibly protested?”
Witness Gökmen articulated that she does not understand calling police to universities and she does not approve this:
“Because there was no presence of violence. When something happens among students, we the academics are informed. We go there and reconcile. Beyond this, there happened no violence.
University means to raise the future generation. We are supposed to trust these children. Scaring will turn them apathetic. That’s how it happens. Let us not do this. Who is going to speak? If we silence the university youth, the future of Turkey… It’s very usual to speak up, to do some demonstrations, festivals. University is not a place where only lectures are given.”
Lawyer Aydın asked Gökmen if she had a feeling of disquiet witnessing the event. Upon Gökmen’s positive response, Aydın asked “Who was the subject creating this feeling? Students or the police?” and Gökmen replied:
“It was the police. They brutally detained a research assistant in front of the library. He was just objecting like ‘What are you doing?’. He just put it in the way that we couldn’t dare. He was also hastily taken away.”
Judge asked Gökmen the name of the research assistant. Having asked by Lawyer Aydın about her perceptions and feelings in the face of their encounter with police forces’ acts, she replied:
“I certainly perceived power: ‘I am powerful.’ They uttered words like, also mentioning my name, “Professor İnci, gather your students! You are the president of the academics’ association. They will listen if you say it.’ How can I possibly dominate them? Students have the capacity to know right from wrong. They are no kids.”
Finishing her testimony, Professor Gökmen left the courtroom. The second witness Prof. Dr. Ali Gökmen was summoned.
Testimonies of Witness Prof. Dr. Ali Gökmen
Testifying his presence at the time of the incidence, Department of Chemistry academic Prof. Dr. Ali Gökmen explained the day of the incidence.
“The incident actually happened in front of the Department of Chemistry. I was in the building for a considerably long time. There were also academics from our department. When we went out, there were a number of students and the police. I recognized some of the police captains from the previous events and the events last year.”
Gökmen said he didn’t witness violence by students and that the police were trying to disperse them. Despite his efforts of setting up a channel of communication, he said, the police were “determined to be there.”
“Among them, there was a tall police officer whom I had known [before]. He was calmer. I guess he was their captain. Yet, there was another police officer next to him. He was treating the students extremely harshly.”
Witness Gökmen expounded that the police, having hindered the parade, accepted students’ request to move to Necdet Bulut Lecture Hall for having a talk among them. However, after a while, police asked students to leave the lecture hall:
“Later, they began saying ‘Enough. They must leave [the lecture hall]. If not, we will enter and get them out.’ I was worried of this. Because entry of the police into there could create a new stampede. Intervening like ‘Ok. They are going to leave…’, I was truly frightened there. Students could have been hurt. What we were afraid of did not happen. Students got out.”
Witness Gökmen pointed out that police forces’ attempts to disperse continued even after students left the lecture hall, resulting in students’ gathering in front of the library. He said some students evacuated library building because of the tear gas:
“Use of the gas indoors was really worrisome. The police kept trying to disperse the students.”
Judge asked Gökmen whether he heard the police warning the students by megaphones to disperse.
Gökmen said, “I don’t remember if there was megaphone. I guess some were detained there.” He went on describing METU’s campus culture:
“We were trying to create an environment where a student could develop their personality and freely express thoughts without the presence of violence. We managed to realize it for a long time. At the time of the former rector Ahmet Acar, there used to be a principle. We all had adopted it. The rector had said:
‘Every one of you is free within this campus; unless you threaten the life safety, vandalize and hinder the academic system. We are not imposing any restriction on you. We will not call the police here.’
But in this new term, it was not the case. Calling the police in was something that dramatically countered our principles.”
Lawyer Aydın asked witness Gökmen if he saw any student engaging in a violent activity. Gökmen said he didn’t.
Witness Gökmen exemplified the scale of the tear gas used at the campus:
“It was getting dark to the evening. With İnci [his wife], we got on our car, going home. I had an incredible sensation of burning in my nose and eyes. We discerned that the gas permeated through our clothes. Because it was an indoor setting, the car was intolerable. We hadn’t figured this out before.”
Testimonies of Prof. Dr. Ayşe Nur Saktanber
Having presented a short history of Pride in METU, Witness Saktanber explained what happened when they learned that the police were to intervene in 2019 Pride:
“Hearing the word of police, we, academics, began gathering. The children also began gathering in front of Çatı [café]. It was afternoon, around 13:30–14:30. Events began towards 15:00. They [students] peacefully sat in. As students were doing something about the meaning of and significance of the day, a plainclothes police officer grabbed a student in the arms and forcefully took them away.”
Judge asked Saktanber if she heard the police’s verbal warning to the students.
“We didn’t hear a warning. We said let’s move slowly. A former governing authority officer said: ‘Professor, they will take the children.’
These are very peaceful generations. They resort to no form of violence. I was in METU in 1974-75. I know all the generations, including mine. They genuinely are peaceful generations.”
Witness Saktanber stated that the police were disproportionately violent while students “did not resort to violence even once.” She also noted that she saw some students having panic attacks.
Testimonies of Prof. Dr. Barış Parkan
The last witness Prof. Dr. Barış Parkan from the Department of Philosophy came to testify.
Noting her presence at METU for 16 years, she touched on the police violence allegations and said that she verbally reacted to the police officers committing these acts of violence:
“They [police] were searching the students they forced to stand against a wall. At that moment, I saw a student being subjected to violence. [The police officer was] shouting ‘Open your legs!’, kicking and twisting her legs.
I remember the police telling the students to disperse while academics were saying ‘Don’t attack, let us speak to them.’”
Lawyer Aydın asked witness Parkan, “Was there an ongoing demonstration before the intervention?” Parkan replied:
“There was no marching. Not a single slogan. Some were afoot. Some were standing.”
Concluding the interrogation of the witnesses, Judge summoned the students on trial to give their statements regarding the witness testimonies.
Statements of the Students on Trial
Melike İrem Balkan pointed out to how she was detained:
“There are eyewitnesses to my detention. They said it was forceful and conducted despite the absence of any form of a slogan or demonstration. I would like to draw attention to that.”
Judge asked Balkan whether she heard the police warning people to disperse.
Balkan replied:
“As we were sitting there as separate groups, police rapidly approached us from in the front of the Rectorate. I got arrested at that point before we could hear the warning.”
Özgür Gür came to the stand. On the question about police’s verbal warning to disperse, Gür said:
“I didn’t hear it. What I vividly remember is that I just saw the pepper gas and heard the sounds of the rubber bullets fired.”
The next student giving statement said, “We did not hear the ‘Disperse’ warning. But I heard friends’ warnings like ‘We are dispersing.’”
Another student who had been detained in the parade said, following the first detentions, some of the students protested the police intervention because the intervention took place “suddenly and violently when students were not demonstrating but sitting on the grass or in an already dispersed setting.”
The student also spoke about their own detention:
“There were such interventions as pushing to the wall and kicking legs. I was also exposed to one. I was detained in the stairs from the Triple Amphitheatre. After I was pushed to the bushes, I was hit between my legs. Without my resistance, the handcuffs dropped as they were searching me. In other words, it dropped because they didn’t do it properly. They kept beating me because of this. Violence didn’t stop until we went to the police car.”
Lawyers’ Defenses
The first lawyer to speak in the name of the defense was Öykü Didem Aydın who began with pointing to the coherence of witnesses’ testimonies.
In order to show that the police records kept in defiance of the facts, Lawyer Aydın requested the judge to compare the crime scene reports by the police with testimonies of the witnesses:
“[Police] doesn’t say ‘We were just going to [tear] gas them. We [tear] gassed the library, too.’ They used tear gas inside the library, an enclosed place. Students went out of the building coughing.
Here we have a law enforcement agency performing such an act while not recording their acts in the report.
It is shown that the police report is contrary to the facts, proven by witness testimonies and video footages. There was no demonstration before the police intervention.”
Lawyer Aydın showed the Judge and observers the footage which illustrates police’s violent physical intervention in the students. Aydın stated that they agreed with the statements of witnesses because footages were in coherence with witness testimonies.
Aydın requested the English documents in the case file to be translated by an expert and submitted their own translation as well as relevant national and international documents and jurisdictions of the Court of Cassation.
Lawyer Aydın requested the letter written by 5 rapporteurs of the UN Human Rights Council on the criminal case of METU Pride and the LGBTI+ Rights in Turkey to be translated into Turkish. The letter notes arbitrary detentions and discrimination.
Lawyer Mahmut Şeren remarked that the visuals in the expert report does not contain many of the moments of detentions. They also argued that, even in these visuals, police were giving dispersal orders and at the same time detaining the students, simultaneously kept on firing rubber bullets. They also argued that the visuals should be delivered to another panel of experts:
“In fact, experts are trying to conduct a perception management. It [the expert report on the visuals] was written in a way that portrays the academics trying to appease the students while the latter were engaging in violent acts.
Yet, we all have listened to the incidence from the witnesses. On the contrary, it is police who resorted to violence. It could be seen that the academics were worried about what was happening and they dealt with the situation with the intention of protecting the students.”
Lawyer Şenel said that recently in UN’s Universal Periodic Review’s meeting, the government [of Turkey] received questions about the fact that “LGBTI+ can’t use their right to peaceful assembly, and they are exposed to interventions and judicial harassment.”
As to the error in the expert report on the visuals, Şenel addressed the footages which are kept by the police:
“You [Judge] have given clear interim decisions to get the police deliver the visuals to the court. What you intended was clear. I wish to expect this was done by mistake but I don’t think so because the report was biased and produced quite in contradiction with the witness testimonies.”
All lawyers requested acquittal of the students on trial.
Interim Decision
Ankara 39th Criminal Court of First instance ruled to the following:
- The raw and unedited version of the visuals from the day of the incidence to be requested again from the Security Directorate of Ankara.
- Delivery of the visuals to the panel of experts for determining whether police warned the students to disperse and gave them adequate time to disperse afterwards.
The third hearing will be held on July 10th, 2020.
