Uluslararası Af Örgütü, Mısır çapında Kıpti Hristiyanlara yönelik mezhep çatışmasında daha önce eşine rastlanmamış bir artış yaşandığını ve yetkililerin güvenliği sağlamak için acil adımlar atması gerektiğini dile getirdi.

Kıpti Hristiyanlar, görünüşe göre Muhammed Mursi’nin devrilmesini desteklemelerine misilleme olarak, Mursi destekçilerinin 14 Ağustos’taki oturma eylemlerinin şiddete başvurularak dağıtılmasından bu yana hedef haline geldi. Birkaç Kıpti Hristiyan öldürülürken kiliseleri, iş yerleri ve evleri saldırı altında.

Uluslararası Af Örgütü’nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımıcısı Hassiba Hadja Sahraoui, “Güvenlik güçlerinin görevlerini şoke edici bir şekilde ihmal etmeleri bu mezhep saldırılarının önlenmesini ve Kıpti Hristiyanların korunmasını engelledi. Kıpti Hristiyanlara yönelik bu ters tepki, Mursi’nin devrilmesinden bu yana benzer olaylardaki çarpıcı artışın ardından öngörülmeliydi. Kıpti Hristiyanlara yönelik saldırılar soruşturulmalı ve sorumlu olanlar adalet karşısına çıkarılmalı” diye konuştu.

Maspero Gençlik Birliği’ne göre, ülke çapında 38 kilise yakıldı ve 23 tanesi kısmen zarar gördü. Onlarca ev ve iş yeri yağmalandı ve/veya yakıldı. Yukarı Mısır El Minya Valiliği’nde kiliselere yönelik 20’den fazla saldırı belgelendi; İskenderiye, Asyut, Beni Süveyf, Feyyum, Gize, Kuzey Sina ve Süveyş’te daha fazla saldırı kaydedildi. Aktivistler bazı vakalarda saldırganların Kıpti Hristiyanlar tarafından kutsal addedilen mezarlara saygısızlık ettiklerini ve kiliselerin içinde namaz kıldıklarını bildirdi.

Durum, bir polis memuru da dahil yerel sakinlerin Uluslararası Af Örgütü’ne, Kıpti Hristiyanların özellikle güvenlik güçlerinin korumasının yokluğunda endişe verici şekilde yükselen mezhep çatışmasının etkisiyle işgal altında hissettiklerini söyledikleri El Minya Valiliği’nde özellikle vahim görünüyor.

15 Ağustos’ta, Başbakan mezhep çatışmasını kınadı.

Hassiba Hadj Sahraoui, “Şiddeti kınamak yeterli değil. Trajik saldırılar, bazı Mursi destekçilerinin kullandığı tahrik edici ve mezhepsel dil göz önünde bulundurulduğunda sürpriz olmadı, yaşadıkları baskıdan dolayı Hristiyanları günah keçisi ilan ettiler” dedi.

Uluslararası Af Örgütü tarafından belgelenen bir vakada, 15 Ağustos’ta Mursi destekçilerinin yürüyüşüne katılanlardan bazılarının Gize’deki Izbit al-Nakhl Hristiyan bölgesine saldırmasıyla Kıpti Hristiyan bir adam öldürüldü ve en az üç kişi daha yaralandı.

Yerel sakinler Uluslararası Af Örgütü’ne saat 17.30 sularında Mursi destekçilerinin sloganlarında, “Ne utanç, Nasaralar kendilerini devrimci gibi göstermeye çalışıyor” gibi mezhepsel ve tahrik edici bir dil kullanarak kendi bölgelerine yaklaştıklarını anlattı.

Yürüyüş yaklaştıkça, Kıpti Hristiyanların çoğu dükkanlarını kapattı ve içeriye saklandı. Bazıları olası bir saldırı sebebiyle yerel kiliseye kaçtı ve kapıları kapattı. Sokaklarda kalanlar vuruldu ve/veya dövüldü. Saldırganlar yaklaştığında, Fevzi Mourid Fares Louka arabasını güvenlik sebebiyle garajın içine park etmeye karar verdi. Yeğeni Halid’le beraber kapıyı kapatırken öfkeli kalabalık sokağa ulaşmıştı. Yeğeni daha sonra neler olduğunu Uluslararası Af Örgütü’ne şöyle ifade etti:

“Metal sopalar taşıyorlardı, siyah El Kaide bayrağı sallıyorlardı. Bazıları silahlıydı. Havaya, binalara ve [sokağın ortasında asılı duran] Papa Shenouda resmine rastgele ateş açıyorlardı. ‘ Hristiyan köpekleri, size göstereceğiz’ diyerek ve ‘Allah-ü Ekber’ diye bağırarak Hristiyanlara hakaret ediyorlardı... Sadece kapıyı kapamaya çalışırken amcam kollarıma yığıldı... Başından vurulduğunu farkettim... Hızlıca garaj kapısını arkamızdan kapattım. Onlar [saldırganlar] çılgınca kapıyı yumrukluyor ve bizim işimizi bitireceklerini söylerek tehdit ediyorlardı.”

Saldırganlar ayrıca, birkaç metre ileride, sokağın köşesinde duran Fevzi’nin erkek kardeşi Boutros’un etrafını çevirip onu dövdü. Başından sopa ile darbe aldı ve kiliseye doğru kaçmayı başaramadan sırtından iki kez bıçaklandı.

O sırada orada olanlardan Nabil Zakaria Ryad, saldırı sırasında bacaklarından, yüzünden ve karnından saçma ile yaralandı. Fevzi Louka’nın vurulduğu sokağın bitişiğinde ön kapısının önünde duruyordu. Yaşadıklarını şöyle anlattı:

“‘Tanrı yoktur Allah vardır’ ve ‘İslami, İslami’ diye bağırıyorlardı ve silah sesi duydum... Fevzi’yi hastaneye götüren Tok Tok’u [dar yollarda kullanılan üç tekerlekli bir araç] devirip ters çevirdiklerini, araba ve dükkanlara saldırdıklarını gördüm... Sokakta ateş açıyorlardı ve ben ön kapıya yaklaşmaya çalışırken vuruldum.”

Arka plan

Muhammed Mursi'nin 3 Temmuz’da devrilmesinden bu yana, güvenlik güçlerinin şiddete yönelik müdahalelerde başarısız olması sonucu, Kıpti Hristiyanları hedef alan mezhep saldırılarında dikkate değer bir artış görülüyor.

El Minya Valiliği'nde 3 Ağustos'ta gerçekleşen bir diğer mezhep çatışması olayında, yetkililer sadece mezhep çatışmasına derhal müdahale ederek son verme konusunda başarısız olmakla kalmadı aynı zamanda mezhep çatışmasına yönelik adaleti sağlamaktan ziyade “uzlaşmacı” eski politikalara geri dönüyor gibi göründü. Olay, El Minya şehrinden dört kilometre uzaklıkta bulunan Bani Ahmed köyündeki kafede bir Kıpti Hristiyanla bir Müslüman arasında Mısır ordusunu öven milliyetçi bir şarkı üzerine çıkan sözlü tartışmayla tetiklendi.

Müslüman olan adam, 3 Temmuz'da ordu tarafından halk gösterilerini takiben Mursi'nin devrilmesine muhalif olduğundan şarkının kapatılmasını istedi. Birkaç saat sonra, çevre bölgelerden gelen bir grup köylü öfkelenerek, Hristiyan dükkanlara, evlere ve çoğu Kıpti Hristiyan olan Bani Ahmed köyündeki yerlilere saldırdı. Köy sakinlerine göre, Hristiyan evleri ve iş yerleri yağmalanıp ateşe verilirken en az 18 kişi dövüldü ve/veya bıçaklandı. Güvenlik güçleri olay yerine birkaç saat sonra vardı. Bir hafta sonra, bazıları yerel yetkililer eşliğinde gerçekleşen uzlaşma oturumlarında, “güvenlikleri” karşılığında Kıpti Hristiyanlara şikayetlerini geri çekme konusunda baskı yapıldı.

Mısır’da Kıpti Hristiyanlara yönelik ayrımcılık yıllardır yaygın. Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in yönetiminde Kıptilere karşı en az 15 büyük saldırı gerçekleştiği belgelendi. Mezhepsel çatışma Mısır Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi yönetiminde de ve Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi seçilmesinin ardından da devam etti. 2013’te görevinden alınan Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin son aylarında Kıpti kiliselerine ve binalarına yönelik en az altı saldırı gerçekleşti. Güvenlik güçlerinin şiddet olaylarındaki rolü ve sorumluluğu konusunda düzgün bir soruşturma yürütülmedi.