Uluslararası Af Örgütü, Katar’ın Doha kentinin banka ve finans kuruluşlarının yoğun olduğu bölgesinde yaklaşık bir yıldır prestijli bir kulenin inşaatında çalışan 80’den fazla göçmen inşaat işçisinin ciddi yiyecek azlığı ile karşı karşıya olduğunu ve acilen hükümet yardımına ihtiyaçları olduğunu dile getirdi.

Uluslararası Göçmenler Günü’nde Uluslararası Af Örgütü Katar yetkililerine, Lee Trading and Contracting (LTC) şirketinin, çalışma koşulları zorla çalıştırmaya varabilecek işçilerinin, kötü koşulları ile ilgilenme çağrısında bulundu.

Kasım ayının ortasında Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri işçilerin El-Sailiya sanayi bölgesindeki kamplarını ziyaret etti ve ardından Çalışma Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı’ndan sorunu bir öncelik meselesi olarak ele almalarını talep etti.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty, “Bu insanları ziyaret edip çok kötü koşullarda yaşadıklarını görmemizin üzerinden bir ay geçti. Ama yaşadıkları çile sona ermedi. Neredeyse bir yıldır ücretleri ödenmedi ve gündelik hayatlarını sürdürmek için yiyecek bile alamıyorlar. Borçlarını ödemek için evlerine, ailelerine para gönderecek güçleri de yok. Katar hükümeti devreye girip bu krize son vermeli. Bu insanlar sadece ödenmemiş ücretlerini alıp ülkeyi terk etmek istediklerini söyledi bize. Çalışma ve İçişleri Bakanlıkları bunu en kısa sürede yerine getirmeli. Bunu yaparak hükümet işçi haklarını korumak derken gerçekten neyi kastettiğine dair sinyal gönderecektir” diye konuştu.

Kamptaki koşullar çok acımasız. Bazı işçiler sert tahta levhaların üzerinde mat olmadan uyuyor. Bazı geçici barınma binaları tehlikeli teşkil edecek şekilde istikrarsız; bir odadaki zemin parçalanmak ve tavan ise neredeyse yıkılmak üzere.

Ödenmemiş ücretler

60 kadar Nepalli işçinin yanı sıra Sri Lanka, Filipinler, Nijerya, Çin ve Bangladeş’ten göçmenlerin de olduğu gruba bir yıla tekabül edecek tutarda maaş borçlular. Grup Doha’nın Al Bidda Kulesi’nin 38. ve 39. katlarını yapıyor. Kule, futbolla ilgili birçok kuruluşun ofisinin oradan bulunması sebebiyle “Katar’ın Futbol Evi” olarak biliniyor.

Uluslararası Af Örgütü LTC’nin işçilere 1.5 milyon rival (yaklaşık olarak 412.000 ABD Doları) borçlu olduğunu öne süren dokümanlara gördü. Şirketin işçilere neden ödeme yapmadığı hala belirsiz.

Proje, Ekim 2013’te tamamlandı ve o zamandan bu yana işçiler herhangi bir ödeme olmaksızın ve ciddi yiyecek azlığı ile kampta kalakaldı.

Nepalli bir işçi araştırmacılara, “‘İşinizi yapın, size yarın ödeme yapacağız’ dediler... İşi yapmaya devam ettik, onlar da tarihi değiştirmeye ve hiçbir zaman paramızı alamadık” dedi.

Aynı adam kız kardeşinin 2013 ortasında Nepal’de ailesinin karşı karşıya kaldığı mali sorunlar sebebiyle intihar ettiğini söyledi. Aylarca onlara hiç para gönderememiş ve kız kardeşinin cenazesi için eve dönememiş.

İşçilerin hepsi Doha İş Mahemesi’nde LTC’ye karşı dava açıp maaşlarını talep etmeye çalıştı. Fakat mahkeme, davaları ile ilgili uzman raporunun çıkarılması için her birinden 600 rival (165 ABD Doları) ödemelerini istemiş. Bu ücret ödenmediği sürece davaları ilerleyemiyor.

İşçiler, Uluslararası Af Örgütü’ne, mahkemenin finansal durumları sebebiyle rapor ücretlerinin kaldırılması yönündeki taleplerini reddettiğini söyledi.

Katar’ın İş Kanunu’na göre işçilerin adli ücretlerden muaf olması gerekiyor.

Shetty “Bu dava göçmen işçilerin Katar’da adalete erişmek için karşı karşıya kaldıkları büyük engelleri çok güzel bir şekilde özetliyor. Yaklaşık bir yıldır maaş alamayan bir işçi o kadar parayı nasıl karşılıyor?” dedi.

Zorla çalıştırma iddiaları

İşçilerden bazıları maaşların ödenmemesini protesto etmek için Ağustos 2013’te çalışmayı durdurunca LTC’nin temsilcileri onları hapis cezası ile tehdit etmiş. İşçiler sonuç olarak çalışmaya döndüklerini söyledi.

Söz konusu şirket temsilcisi Uluslararası Af Örgütü’ne yaptığı açıklamada bu iddiayı kuvvetli bir şekilde reddetti.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Cebri veya Mecburi Çalıştırılmaya İlişkin Sözleşmesi uyarınca insanları hapis cezası ile tehdit ederek çalıştırmak zorla çalıştırmaya varıyor.

Yiyecek kısıtı ve işçilerin diğer sorunları

LTC işçilerine yiyecek sağlanmıyor ya da yiyecek yardımı yapılmıyor, yiyecek almak için maaşları da yok. Şirket işçilere ayda 250 rival (69 ABD Doları) yiyecek yardımı yapıyordu ama bu uygulama Ekim ayında durdu.

İşçiler şimdi ise yiyecek alabilmek için para ödünç almaya zorlanıyor. Kasım ayının ortasında birkaç işçi Uluslararası Af Örgütü’ne açlık çektikleri konusunda şikayette bulunmuştu.

Bir LTC temsilcisi Uluslararası Af Örgütü’ne Kasım’da yiyecek yardımının bir önceki ay sona erdiğini çünkü “günün sonunda bu şirketten hiç para kazanamadığını” söyledi.

Katar’ın kısıtlayıcı sponsorluk sistemi yüzünden işçiler LTC’ye tabi durumda ve başka bir şirkette çalışarak para kazanmalarına izin verilmiyor.

Kasım ayının sonunda, işçilerinden durumundan endişe duyan Doha sakinleri bağış topladı ve geçici yardım sağlamak için yiyecek gönderdi.

Shetty, “Dünyanın en zengin ülkelerinden birinde göçmen işçilerin açlığa terkedilmesi utanç verici. Katar yetkilileri derhal harekete geçmeli” dedi.

İşçiler aynı zamanda araştırmacılara şirketin kendileri için geçerli oturma izni çıkarmadığını söyledi. Katar yasaları uyarınca bu izni almaları gerekiyor yoksa tutuklanma riskleri var.

Bir LTC temsilcisi, Uluslararası Af Örgütü’ne, şirketin işçilerin izinlerini ödeyemediğini söyledi.

Arka plan

Geçen ay Uluslararası Af Örgütü "The Dark Side of Migration: Spotlight on Qatar’s construction sector ahead of the World Cup" adlı, işverenlerin göçmen inşaat işçilerine yönelik hak ihlallerini ve Katar hükümetinin işçilerin haklarını koruma konusunda başarısız olmasını derinlemesine inceleyen bir rapor yayımladı.