Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcılığı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant ile Hamas liderleri Yahya Sinvar, Muhammed Deif ve İsmail Haniye hakkında, en az 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail ve Filistin Devleti’nde, özellikle de işgal altındaki Gazze Şeridi’nde işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ötürü yakalama kararı çıkarılması için başvuruda bulundu. Konu hakkında bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard şunları kaydetti:

“Hiç kimse uluslararası hukukun üzerinde değildir; hiçbir silahlı grup lideri, seçilmiş olsun veya olmasın hiçbir hükümet yetkilisi, hiçbir askeri yetkili… Amacı her ne olursa olsun, hiç kimse hukukun üzerinde değildir.”

“UCM Savcısı’nın bu adımı, Gazze ve diğer bölgelerde çatışmaların taraflarına, Gazze ve İsrail halklarına karşı başlattıkları yıkımdan ötürü hesap verecekleri yönünde önemli bir mesaj iletiyor.”

“İsrail ve İşgal Altındaki Filistin Toprakları’nda işlenen uluslararası hukuk suçlarında sorumluluk taşıdığından kuşkulanılan kişiler, ne kadar güçlü veya üst düzey olurlarsa olsunlar yargı önüne çıkmalı ve hesap vermelidir.”

“UCM Savcısı’nın Filistin Devleti’ndeki durumla ilgili yakalama kararları başvurusu, İsrail ve İşgal Altındaki Filistin Toprakları’nda on yıllardır süregelen cezasızlık döngüsüne son vermek ve bir bütün olarak uluslararası adalet sisteminin güvenilirliğini yeniden tesis etmek için de uzun zamandır beklenen bir fırsattır.”

“Tüm devletler mahkemenin meşruiyetine saygı göstermeli, hakimlerin işlerini tam bir bağımsızlık ve tarafsızlıkla yürütebilmeleri için mahkemeyi sindirmeye veya baskı altına almaya yönelik her türlü girişimden kaçınmalıdır” diyen Callamard sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Savcılık soruşturmasına devam ederken bu ilk yakalama kararı başvurularını hızla inceleyip sonuçlandırmak da Ön Yargılama Dairesi’ne düşüyor. UCM’ye üye olmayan üçüncü devletler de dahil tüm devletler bu karara uymalıdır. Mahkemenin hakimlerinin yakalama kararlarından herhangi birini onaylaması halinde UCM’ye taraf tüm devletler bu kararların uygulanmasını sağlamalıdır.”

Arka Plan

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkındaki yakalama kararı başvuruları bu kişilere, en az 8 Ekim 2023’ten bu yana Roma Statüsü uyarınca Gazze Şeridi’nde işlenen diğer suçların yanı sıra sivilleri açlığa mahkum etme, sivillere yönelik gerçekleştirilen saldırılar, kasten öldürme ve büyük bir ızdıraba yol açma gibi savaş suçları ile insanlığa karşı işlenen, açlığa mahkum ederek yok etme ve zulüm suçları isnat ediyor.

UCM Savcılığı, Hamas liderleri Yahya Sinvar, Muhammed Deif ve İsmail Haniye’ye 7 Ekim’den itibaren işlenen diğer suçların yanı sıra yok etme, cinayet, tecavüz ve diğer cinsel şiddet türleri, rehin alma ve esaret altında işkence ve diğer zalimane muamele gibi insanlığa karşı işlenen suçlar ve savaş suçları isnat ediyor.

Yakalama kararları çıkmadan önce bu başvuruların Ön Yargılama Dairesi tarafından incelenmesi ve kabul edilmesi gerekiyor. Savcılık aynı zamanda soruşturmaların devam ettiğini açıkladı. Bu da hem diğer kişiler hem de diğer suçlar bakımından başka başvuruların yapılabileceği anlamına gelmektedir.

Uluslararası Af Örgütü uzun zamandır UCM Savcısı’nı, 13 Haziran 2014’ten bu yana Gazze ve Doğu Kudüs dahil Batı Şeria’da UCM’nin Roma Statüsü uyarınca işlenen olası suçlarla ilgili olarak Mart 2021’de açılan soruşturmayı hızlandırmak üzere acilen somut adım atmaya çağırıyor. UCM Savcısı 29 Ekim’de ve Kasım 2023’te bir kez daha gecikmeli olarak, UCM’nin Filistin’deki durumla ilgili devam eden soruşturmasının, 7 Ekim ve sonrasında İsrail’de ve İşgal Altındaki Filistin Toprakları’nda tüm taraflarca işlenen fiilleri kapsayacağını doğrulayan açıklamalar yayımladı.

İsrail yetkilileri bugüne kadar İsrail ordusunun İşgal Altındaki Filistin Toprakları genelinde işlediği savaş suçlarını ve diğer ihlalleri hızlı, kapsamlı ve bağımsız bir biçimde soruşturmakta başarısız oldu. Keza, Filistin yetkilileri de Hamas ve diğer silahlı grupların işlediği suçları ve ihlalleri soruşturmakta yetersiz kaldı.

Uluslararası Af Örgütü’nün topladığı kanıtlar, İsrail güçlerinin 7 Ekim 2023’ten bu yana geçen süre de dahil işgal altındaki Gazze Şeridi’nde sivillere ve sivil yapılara yönelik gelişigüzel ve doğrudan saldırılarla uluslararası insancıl hukuku nasıl açıkça ihlal etmeyi sürdürdüğünü gösteriyor. Bu saldırılar savaş suçu olarak soruşturulmalıdır. İsrail yetkilileri, Uluslararası Adalet Divanı’nın, sivilleri yeterli insani yardım erişiminden kasten yoksun bırakma yoluyla soykırımın engellenmesi için alınmasını istediği tedbirlere de uymadı. İsrail güçlerinin sivilleri ve sivil yapıları hedef alan gelişigüzel veya doğrudan saldırıları Uluslararası Af Örgütü tarafından 2008-9, 2014 ve 2021 çatışmaları sırasında da belgelenmişti.

Uluslararası Af Örgütü ayrıca 7 Ekim 2023’te ve o tarihten beri Hamas ve diğer Filistinli silahlı gruplar tarafından işlenen, sivillerin kasten öldürülmesi, rehin alınması ve İsrail’e gelişigüzel roketler fırlatılması dahil uluslararası hukuk ihlallerini de belgeledi. Uluslararası Af Örgütü, Hamas ve Filistinli silahlı grupları hâlâ Gazze’de rehin tutulan tüm sivilleri koşulsuz serbest bırakmayaçağırmaktadır. Rehin alma bir savaş suçudur. Uluslararası Af Örgütü, Hamas ve Gazze’deki diğer silahlı grupların işkence ve kötü muamele ve İsrail’e yönelik gerçekleştirilen ve işgal altındaki Gazze Şeridi’nde Filistinli kayıplara yol açan gelişigüzel roket saldırılarını kapsayan uluslararası hukuk ihlallerini defalarca belgeledi.