Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve (öldürüldüğü bilgisi doğrulanmamış olan) El Kassam Tugayları komutanı, Deif adıyla bilinen Muhammed Diab İbrahim El Masri hakkında, kendilerine isnat edilen savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlardan ötürü tutuklama emri çıkardı. Konu hakkında bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard şunları kaydetti:

“Uluslararası adaletin çarkları nihayet Filistin ve İsrail’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlarda sorumluluk taşıdığı öne sürülen kişileri yakaladı. Bugün çıkarılan tutuklama emirleri, adalet için tarihi bir dönüm noktasıdır ve İsrail’de ve İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nda yaşanan insan hakları krizinin merkezindeki ısrarlı ve yaygın cezasızlık açısından sonun başlangıcına işaret etmelidir.

Başbakan Netanyahu artık resmen aranan bir kişi. Netanyahu ile Gallant ve Muhammed Deif olarak bilinen Muhammed El Masri hakkındaki iddianamelerin ardından UCM üye devletleri ve bütün uluslararası toplum, bu kişiler UCM’nin bağımsız ve tarafsız yargıçları önünde yargılanana kadar hiçbir adımdan geri durmamalıdır. Savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlediği öne sürülen kişiler için hiçbir yer ‘güvenli liman’ olamaz.

UCM bu tutuklama emirlerini çıkararak aynı zamanda uluslararası hukuk suçlarının sayısız mağduruna adalet için gerçek bir umut vermiş ve uluslararası hukuk belgelerinin ve adaletin evrensel değerine olan inancı bir nebze de olsa tesis etmiştir.”

“Bu noktada, tüm UCM üye devletlerini ve Amerika Birleşik Devletleri ile İsrail’in diğer müttefikleri gibi UCM’ye taraf olmayan ülkeleri, UCM tarafından aranan kişileri tutuklayıp teslim ederek mahkemenin kararına ve evrensel uluslararası hukuk ilkelerine saygı duyduklarını göstermeye davet ediyoruz” diyen Callamard, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Üst düzey yetkililerin işledikleri suçlardan sorumlu tutulması, İsrail’de ve İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nda süregelen hak ihlallerinin sona erdirilmesi doğrultusunda önemli bir adımdır ve İsrail’in hukuksuz işgali ve apartheid sistemi altında yaşayan Filistinlilere yönelik devam eden mülksüzleştirme ve baskının ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır.”

UCM’nin Netanyahu ve Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emirleri kesin bir dille, Cenevre Sözleşmeleri’nin ‘ağır ihlali’ kapsamına giren savaş suçlarını içermektedir. Dünyanın tüm devletleri, failin veya mağdurun uyruğu her ne olursa olsun bu tür ‘ağır ihlaller’ işlediği öne sürülen kişileri adalet önüne çıkarma yükümlülüğü altındadır.

Arka Plan

21 Kasım 2024’te UCM 1. Ön Yargılama Dairesi oybirliğiyle, İsrail ve İşgal Altındaki Filistin Toprağı’ndaki durumla ilgili iki karar çıkardı: Daire, İsrail Devleti’nin (‘İsrail’) Roma Statüsü’nün (‘Statü’) 18. ve 19. Maddeleri kapsamında sunduğu itirazları reddetti ve Binyamin Netanyahu ve Yoav Gallant hakkında, savaş yöntemi olarak açlığa mahkum etme ve kasten sivil halka karşı saldırı düzenleme savaş suçları ile cinayet, zulüm ve diğer insanlık dışı eylemleri içeren insanlığa karşı suçlar dahil olmak üzere isnat edilen suçlamalarla ilgili tutuklama emri çıkardı.

1. Ön Yargılama Dairesi aynı zamanda Muhammed Diab İbrahim El Masri (Deif) hakkında da 7 Ekim 2023’ten bu yana işlenen cinayet, işkence, tecavüz ve diğer cinsel şiddet türlerini içeren insanlığa karşı suçlar ile cinayet, kasten sivillere karşı saldırı düzenleme, rehin alma, tecavüz ve diğer cinsel şiddet türleri, zalimane muamele ve kişisel onura hakaret savaş suçları dahil olmak üzere isnat edilen suçlamalarla ilgili tutuklama emri çıkardı.

Netanyahu ve Gallant hakkındaki tutuklama emirleri, en az 8 Ekim 2023 tarihinden en az Savcılığın tutuklama emri çıkarılması için başvuruda bulunduğu 20 Mayıs 2024 tarihine kadar işlenen suçları kapsıyor. Yahya Sinvar ve İsmail Haniye’nin ölümlerinin doğrulanmasının ardından Daire, bu kişiler hakkında tutuklama emri başvurularının geri çekilmesine hükmetti. Deif ile ilgili olarak ise Deif’in öldürülüp öldürülmediğini belirleyecek durumda olmadığını belirtti.

20 Mayıs 2024’te UCM Savcılığı, Ön Yargılama Dairesi’ne, Yahya Sinvar, Muhammed Diab İbrahim El Masri (Deif)ve İsrail Haniye hakkında, en az 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail toprakları ve Filistin Devleti’nde (Gazze Şeridi’nde) işledikleri öne sürülen savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlardan; Binyamin Netanyahu ve Yoav Gallant hakkında da en az 8 Ekim 2023’ten bu yana Filistin Devleti’nde (Gazze Şeridi’nde) işledikleri öne sürülen savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlardan ötürü tutuklama emri çıkarılması için başvuruda bulunmuştu.

3 Mart 2021’de UCM Savcılığı, Filistin Devleti’ndeki durumla ilgili soruşturma başlatıldığını duyurdu. Ardından, UCM 1. Ön Yargılama Dairesi 5 Şubat 2021 tarihinde, mahkemenin durumla ilgili cezai yargılama yetkisini kullanabileceğine ve yargı yetkisinin bölgesel kapsamının Gazze ile Doğu Kudüs dahil Batı Şeria’yı içerdiğine hükmeden bir karar çıkardı.