İran’da on yıldan uzun bir süre önce, henüz 14-15 yaşındayken alkollü içki içtiği gerekçesiyle mahkum edilen genç bir erkek, Salı günü kamuya açık bir şekilde kırbaçlandı. Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), bu cezanın, adalet sisteminin ne kadar insanlık dışı olduğunu ortaya koyduğunu ve gaddarlığı meşrulaştırdığını söyledi.

UAÖ Orta Doğu ve Kuzey Afrika Araştırma ve Savunuculuk Direktörü Philip Luther konu hakkında yaptığı açıklamada, “Bu davanın koşulları tek kelimeyle dehşet verici. İran yetkililerinin çarpık önceliklerinin de korkunç bir örneği.Yaşı kaç olursa olsun, hiç kimse kırbaç cezasına maruz bırakılamaz; bir çocuğun alkollü içki içtiği için yargılanmasının ve 80 kırbaç cezasına mahkum edilmesinin ise hiçbir açıklaması olamaz” dedi. Luther, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İran yetkililerinin, çocukları da kapsayacak şekilde bedensel cezalandırmaya sıklıkla başvurması, insanlığın temel değerlerinin akla mantığa sığmaz bir biçimde hiçe sayıldığını gösteriyor. İran’da uzuv kesme, kör etme ve kırbaçlama cezalarını da kapsayan bu cezalandırma yöntemlerinin hepsi acilen yürürlükten kaldırılmalıdır.”

Yalnızca isminin baş harfleriyle bilinen M. R., 10 Temmuz’da, Razavi Horasan eyaletinde bulunan Kaşmer şehrindeki Niazmend Meydanı’nda kamuya açık bir şekilde 80 kez sırtından kırbaçlandı. İran’daki medya kuruluşları, ağaca bağlanmış genç bir erkeğin, maskeli bir erkek tarafından kırbaçlandığını ve bu sırada olayı uzaktan izleyen kalabalığı gösteren bir fotoğraf yayımladı.

Kaşmer Savcılığı’nın bildirdiğine göre M. R., bir düğünde alkol almıştı ve bu düğünde çıkan bir tartışma sonucunda 17 yaşındaki bir kişi ölmüştü. Savcılık, M. R.’nin cinayetle ilgisi olmadığını ve kırbaç cezasının yalnızca alkol tükettiği için verildiğini kabul etti.

Savcılığın verdiği bilgiye göre söz konusu “suç,” İran’ın kullandığı takvime göre 1385’te (Mart 2006 ile Mart 2007 yılı arası) işlendi. İran takvimine göre 1370 (Mart 1991 ile Mart 1992 arası) doğumlu M. R.’nin, olayın yaşandığı yıl 14 veya 15 yaşında olduğu anlaşılıyor. Kırbaç cezası 10 yıl önce, 1386’da (Mart 2007 ile Mart 2008 arası) verildi. UAÖ, bu cezanın neden on yıldan uzun bir süre sonra uygulandığını henüz net bir şekilde tespit edemedi.

İran’daki yargı yetkilileri, 2018’de, hırsızlık yaptığı gerekçesiyle bir adamın elini kesmek de dahil olmak üzere birçok türde acımasız cezalar verdi ve uyguladı.

“Kırbaçlama, uzuv kesme ve kör etme gibi cezalara başvurmak, insanlık onuruna yapılan korkunç bir saldırıdır; işkence ve diğer kötü muamele ya da bu şekilde cezalandırmayı mutlak bir şekilde yasaklayan uluslararası hukukun ihlalidir” diyen Philip Luther, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’ne taraf olan İran, işkence ve diğer zalimane, insanlık dışı ve aşağılayıcı muameleyi ya da cezalandırmayı yasaklamakla hukuki olarak yükümlüdür. İran yetkililerinin buna benzer cezalandırma yöntemlerine izin vermeye ve bu yöntemleri dini değerleri korumak adına haklı göstermeye devam etmesi hiçbir şekilde kabul edilemez.”

Arka Plan

İran’ın İslami Ceza Kanununun 265. maddesine göre bir Müslüman’ın alkol kullanmasının cezası 80 kırbaçtır.

İran hukuku gereğince 100’ün üzerinde “suç,” kırbaç cezası ile cezalandırılıyor. Hırsızlık, saldırı, mala zarar verme, iftira ve dolandırıcılık da bu suçlar arasında bulunuyor. Kırbaç cezası ile cezalandırılan suçlar zina, evli olmayan erkekler ile kadınlar arasında mahrem ilişkiler, “genel ahlakın ihlali” ve rızaya dayalı eşcinsel ilişkiler gibi suç haline getirilmemesi gereken fiilleri de kapsıyor.

Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin imzacı devletler tarafından uygulanma biçimini gözlemleyen Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi, Ocak 2016’da, İran’dan “çocuklara yönelik zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye izin veren ya da buna göz yuman tüm hükümleri derhal iptal etmesini” talep etti.