Uluslararası Af Örgütü bugün, İran yetkililerinin, tutuklandıklarında çocuk olan ve uzun zamandır infazlarını bekleyen iki mahkûmun infazlarını acilen durdurmaları gerektiğini bildirdi.

İki mahkûmdan biri olan Mehdi Bahlouli, 15 yıl infazını bekleyişinin ardından yarın sabah Kerec’teki Recai Şar Cezaevi’nde infaz edilecek. Kasım 2001’de Tahran’daki bir ceza mahkemesi Bahlouli’ye bir kavga sırasında bıçaklayarak öldürme gerekçesi ile ölüm cezası vermişti. Bahlouli, suçun işlendiği zaman 17 yaşındaydı.

İkinci mahkûm Peyman Barandah’nın infazı ise üç hafta sonra, 10 Mayıs’ta, Fars eyaletine bağlı Şiraz Merkez Hapishanesi’nde gerçekleştirilecek. Barandah 16 yaşında tutuklandı, Ağustos 2012’de mahkûm edilmesinin ardından bu yana yaklaşık 5 yıldır infazını bekliyor. O da bir kavga sırasında başka bir genci bıçakla öldürme suçundan mahkûm oldu.

Uluslararası Af Örgütü Ortadoğu ve Kuzey Afrika Araştırma ve Savunuculuk Direktörü Philip Luther, “Bu iki gencin infaz edilmesi, uluslararası insan hakları hukukunun acımasızca ihlal edilmesi anlamına gelecek, bu da İran’ın dünyadaki çocuk suçluları en çok infaz eden ülkelerden biri olma konumunu perçinleyecektir,” dedi.

Luther sözlerine, “Mehdi Bahlouli, bütün yetişkin hayatını infazını bekleyerek geçirdi,” diye devam etti. “Çektiği korkunç çile, İran’ın çocuk hukuk sisteminin acımasızlığının bir özetidir; İran düzenli olarak uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ederek çocuk suçlulara ölüm cezası vermekte ve çok uzun süreler infazlarını bekletmektedir. Bir hayatı ölüm cezasının gölgesinde, korku ve azap içinde yaşamak da bu acımasız, insanlık dışı muamelelerin üzerine ekleniyor.”

Mehdi Bahlouli’nin ailesi, Uluslararası Af Örgütü’ne, Cumartesi günü cezaevinden bir telefon aldıklarını ve son bir ziyaret için çağırıldıklarını bildirdi. Bahlouli, Pazar günü infaz için hazırlanmak üzere tek kişilik hücreye nakledildi.

İran’ın yakın zamanda değişikliğe uğrayan 2013 tarihli İslami Ceza Kanunu’na göre yargıçlar ölüm cezası yerine alternatif bir ceza verebilme seçeneğine sahipler; artık çocuk suçlunun, işlediği suçun doğasını veya sonuçlarını anlamadığı ya da “zihinsel gelişimi ve olgunluğu”nun şüphe altında olduğu durumlarda yargıçlar karar vererek bu alternatife başvurulabiliyor.

Mehdi Bahlouli’nin yeniden yargılanma talebi Ocak 2017’de reddedildi. Bu karar İran yetkililerinin Ocak 2016’da Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’ne verdikleri şu beyanatla bariz şekilde çelişmektedir: “Suçun işlendiği zaman 18 yaşın altında olan bütün kişilere yeniden yargılanma hakkı verilmiş [2013 tarihli İran İslami Ceza Kanunu] ve haklarında verilen önceki hükümler Yüksek Mahkeme tarafından bozulmuştur.”

Philip Luther bu konuda, “İran yetkilileri, ülkenin çocuk suçlularda ölüm cezası uygulamalarından uzaklaştığını kanıtlamak için 2013 tarihli İslami Ceza Kanunu’na sıklıkla atıfta bulundular. Ancak gerçekleşmesi planlanan bu iki infaz, bunların boş sözler olduğunu gösteriyor,” dedi.

“İran, çocuk suçluların uzun süreler infazlarını bekleyerek yaşadıkları zihinsel ızdırap ve eziyeti artırmak yerine acilen ceza kanunu değiştirmeli, 18 yaşın altında işlenen bütün suçlarda ölüm cezasını tamamen kaldırmalı, bütün çocuk suçluların ölüm cezalarını hafifletmeli ve infazları resmi bir kararla ertelemedir.”

Arkaplan

Uluslararası Af Örgütü bu yılın başından bu yana Arman Bahrasemani ve Hassan Hassanzade adlı iki gencin, 18 yaşından önce işlemiş oldukları suçlardan aldıkları hükümler gereği infaz edildiğine dair raporlar alıyor. Uluslararası Af Örgütü, gerçek sayının bunun çok üzerinde olmasından endişe duyuyor.

Uluslararası Af Örgütü İran’da hali hazırda infazını beklemekte olan en az 90 çocuk suçlunun adını tespit etti. Bazıları on yılı aşkın bir süre olmak üzere, pek çoğu uzun zamandır infazını bekliyor. Bazılarının infazları için tarih belirlenmiş ve sonra ertelenmiş veya son dakikada durdurulmuş. Bu uygulamalar da insanların çektiği acıları daha da artırmıştır.

İran yetkilileri, Sajad Sanjari ve Hamid Ahmadi adlı, tutuklandıklarında çocuk olan başka iki kişinin infazını Ocak 2017’de belirlemişti. Bu iki infaz, uluslararası toplumun güçlü bir şekilde ses çıkarması ile son dakikada durduruldu.

Uluslararası Af Örgütü’nün 2016 tarihli ölüm cezaları ve infazları raporuna göre İran geçen yıl en az 567 infaz gerçekleştirdi, bu kişilerden en az ikisi suçu işlediğinde 18 yaşın altındaydı. Uluslararası Af Örgütü ayrıca infaz edilenler arasında beş çocuk suçlunun daha bulunma ihtimalinin olduğuna dair bir bilgi aldı.