Henüz çocukken tutuklanan, yargılanan ve ölüm cezasına mahkum edilen İranlı genç Alirıza Taciki’nin bugün infaz edilmesi üzerine Uluslararası Af Örgütü Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Magdalena Mughrabi şu açıklamada bulundu:

"Uluslararası hukuk uyarınca yükümlülüklerine meydan okumak suretiyle ve geniş çaplı kamuoyu tepkisi ve uluslararası itirazları hiçe sayarak bu infazı gerçekleştiren İran yetkilileri, çocuk haklarını tamamıyla küçümsediklerini bir kez daha zalimce ortaya koydular. Bu utanç verici eylem, İran için kritik bir dönüm noktasına işaret ediyor ve yetkililerin çocuklar için gerçek bir adalet sistemine sahip olduklarına ilişkin iddialarının sahteliğini gözler önüne seriyor." Mughrabi, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Alirıza Taciki bu yıl İran’da çocukken tutuklandıktan sonra infaz edilen dördüncü kişi. Taciki’nin, ‘‘itirafta bulunması’’ için işkence gördüğünü ileri sürmesine rağmen infaz edilmesi, İran’ın, henüz çocukken tutukladığı insanları, çoğunlukla tamamıyla adaletsiz yargılamalar sonrasında darağacına göndermek gibi korkunç bir alışkanlığı pekiştirdiği anlamına geliyor.

"Bu infaz, İran’ın iki yıl önce imzaladığı BM Çocuk Hakları Sözleşmesi çerçevesinde sahip olduğu yükümlülüklerin çok çirkin bir ihlalidir. Alirıza Taciki’yi ölüme göndererek İran yetkilileri, bu iğrenç pratiğin devamı için duydukları ürpertici bağlılığı ortaya koydular ve çocukken tutuklananların hayatlarını kurtarmaya ilişkin gönülsüzce yaptıkları değişiklikleri dahi uygulamaya koyma iradelerinin olmadığını gösterdiler."

Arka Plan

Alirıza Taciki infazı sırasında 21 yaşındaydı. Taciki, Mayıs 2012’de 15 yaşındayken tutuklandı ve yaklaşık bir yıl sonra Nisan 2013’te ölüm cezasına mahkum edildi. Güney İran’daki Fars Eyaleti’ndeki ceza mahkemesi Taciki’yi, cinayet ve lavat-e be-onf (bir erkeğin bir başka erkeği cinsel ilişkiye zorlaması) suçlarından mahkum etti.

Yargılama çok büyük ölçüde adaletsizdi ve her şeyden önce Alirıza Taciki’nin ‘‘itiraflarını’’ esas alıyordu. Taciki, bu itirafların, şiddetli dayak, kırbaç cezası, kol ve ayaklardan asılmak da dahil olmak üzere işkence altındayken kendisinden alındığını söylemişti.

2013’te İran yetkilileri, çocuk suçluların infazına ilişkin sahip oldukları ürpertici geçmişe yöneltilen eleştirileri savuşturmak üzere kısmi reformlar yaptılar, ancak buna rağmen 18 yaşın altındayken işledikleri suçlar nedeniyle tutukladıkları onlarca genç insanı, uluslararası insan hakları yükümlülüklerini ihlal etmek suretiyle, ölüm cezasıyla cezalandırmaya devam ettiler. Söz konusu reformlardan biri, İran’ın 2013’te İslami Ceza Kanunu’nda yaptığı ve hakimlere, suç işleyen kişinin suç işlediği esnada ‘‘zihinsel olgunluğa’’ ermediğini belirledikleri halde ölüm cezasını bir başka cezayla ikame etmek üzere takdir yetkisi tanıyan değişiklikti.

İran, çocuk suçluları infaz etmeye hala devam eden dünyadaki birkaç ülkeden biri. Uluslararası Af Örgütü, Ağustos 2017 itibariyle, suç işlediği esnada 18 yaşın altında olan ve ölüm cezasının infaz edilmesini bekleyen en az 89 kişi tespit etti.