Uluslararası Af Örgütü, kendilerine İslam Devleti (IŞİD) adı veren silahlı grubun esaretinden kurtulduktan sonra neredeyse iki yıldır Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) tarafından yargılanmadan tutulan Ezidi kadın Bassema Derviş için bir açıklama yayımladı. Açıklamada "KBY bu şok edici ve keyfi tutukluluğa son vermelidir" denildi.

Açıklamada, Nineva vilayetinin Babira köyünden olan üç çocuk annesi 34 yaşındaki Bassema Derviş'in Ekim 2014 tarihinden bu yana KBY tarafından tutulduğu ifade edildi. Derviş, Zummar'da evine gelen ve üç Peşmerge üyesini öldüren IŞİD güçleriyle işbirliğiyle suçlanıyor.

Konuyla ilgili açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktörü Philip Luther, "IŞİD tarafından kaçırılan Ezidi kadınlar tecavüz ve seks köleliği gibi gerçekten üzücü ihlallerle karşılaştı. Bassema Derviş vakasında IŞİD'in esaretinden kurtulmak ona yönelik kötü muameleye bir son nokta koymadı. Yetkililer, Derviş'i demir parmaklıklar ardında tutmak yerine, onun esaret sırasındaki acısının üstesinden gelebilmesi için tıbbi ve psikolojik danışmanlık kadar psikososyal destek almasını da sağlamalı" dedi.

Luther şöyle konuştu: "Yargılamadan veya tutukluluğunun hukuksuzluğu ile mücadele etme şansı bile tanımaksızın onu süresiz bir şekilde tutmak acımsızca ve hukukdışıdır. Yetkililer Derviş'i ya tanınabilir bir cezai suç ile suçlamalı ya da derhal serbest bırakmalıdır."

Uluslararası Af Örgütü'ne konuşan Bassema Derviş'in yakınları, aktivistler ve yetkililer, Derviş'in 3 Ağustos 2014 tarihinde Sincar şehrinden kaçmaya çalışırken eşi ve 33 akrabasıyla birlikte IŞİD savaşçıları tarafından kaçırıldığını söyledi. Kaçırılanlar başlangıçta, kadın ve çocukların erkeklerden ayrıldığı Tel Afer'e götürüldü. Derviş'in 31 akrabasının akıbeti bilinmiyor.

Derviş halihazırda Erbil'deki Kadın ve Çocuk Cezaevi'nde tutuklu bulunuyor, gözetim altındayken de kızı Nur Hüseyin'i dünyaya getirdi.

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, "IŞİD savaşçıları, aralarında savaş suçları ve insanlığa karşı suçların da bulunduğu uluslararası hukuktaki sistematik suçları işledi. Ezidi kadın ve kız çocukları seks kölesi olarak tutuldu, tecavüze uğradı, öldürüldü veya işkence gördü. Bazıları erkek akrabalarının öldürülmelerine tanıklık etmeye zorlandı. Çocuklarından ayrılmak zorunda bırakıldı veya İslam'a dönmeye zorlandı" denildi.

Luther, "Ezidi toplumuna yönelik IŞİD zulmünü sıklıkla kınayan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bu ihlallerin hayatta kalanlarından birini terörizm suçlamasıyla tutmakta ve onun temel yasal haklarına engel olmaktadır" dedi.

Ağustos 2016'da Uluslararası Af Örgütü ile görüşen Terörle Mücadele Müdürlüğü'nün soruşturmalar şefi, Bassema Derviş'in Zummar'da esaret altında tutulduğu tesise Peşmerge kuvvetleri geldiği zaman, Derviş'in evin boş olduğunu söyleyerek Peşmergeleri kandırdığını söyledi. Neticede içeride saklanmış IŞİD savaşçılarının eve giren üç Peşmerge üyesini öldürdüğünü ifade etti.

Soruşturmalar şefi, Bassema Derviş'in "radikalleştiğini", Peşmerge kuvvetlerini kasten kandırdığını ve onların ölümlerinden sorumlu olduğunu söyledi. Şef, Derviş'in terörle mücadele yasası kapsamında tutulduğunu ve vakasının mahkemeye intikal ettiğini, ancak duruşma için henüz bir tarih verilmediğini belirtti.

Uluslararası Af Örgütü'ne konuşan Bassema Derviş'in akrabaları, Derviş'in Ağustos ayında en az bir kez, avukatı olmaksızın mahkemeye çıkarıldığını ve içeriğini anlamadan Kürtçe yazılı dört sayfa kağıdı imzalamaya zorlandığını söyledi.

Terörle Mücadele Müdürlüğü, Uluslararası Af Örgütü'nün  Ağustos ayında Irak'ın Kürdistan bölgesindeki ziyaret sırasında Bassema Derviş'i cezaevinde görme talebini reddetti. Onu cezaevinde ziyaret etmek isteyen avukatların erişimi de engellendi.

İnsani bir STK olan 'Amy, Azadi and Jiyan'ın kurucusu olan ve Uluslararası Af Örgütü'ne konuşan Amy Beam de, Bassema Derviş'in serbest bırakılması için gösterdiği çabalar nedeniyle KBY güvenlik teşkilatı Asayiş tarafından tehdit edildiğini söyledi.