Aralarında Uluslararası Af Örgütü’nün de bulunduğu 20’yi aşkın insan hakları kuruluşundan, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri’ne hitaben ortak açık bir mektup kaleme alındı. Mektupta, Afganistan’da artarak devam eden ve sivilleri de hedef alan saldırılara karşı, Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu’nun, Birleşmiş Milletler tarafından yetkilendirilecek Veri Toplama Misyonu’nun kurulması çağrısına destek mesajları verildi.

Eylül 2020’den beri Afganistan’da insan hakları savunucuları, kadın hakları savunucuları ve gazeteciler gitgide daha fazla hedef alınıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’ye hitaben yazılan mektupta, Ocak 2020’den bu yana Hazara topluluğunu ve diğer dini azınlıkları hedef alan saldırıları, kadınlara ve kız çocuklara yönelik saldırıları ve insan hakları savunucuları ile diğer sivillerin planlı biçimde öldürülmesini inceleyecek uluslararası bir veri toplama misyonunun kurulması talep edildi.

21 kuruluşun kıdemli yöneticilerinin imzası ile paylaşılan mektupta, “Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu’nun çağrısına göre veri toplama misyonu aynı zamanda Afganistan’da kız çocukların eğitimine ve sağlık merkezlerine yönelik saldırıları da soruşturmalı. Saldırıların boyutları ve niteliğinin soruşturulması, hükümetin, Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu’nun ve Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu’nun (UNAMA) kapasitesinin ötesindedir” denildi.

“Biz, aşağıda imzası bulunan örgütler, 21 Haziran 2021’de İnsan Hakları Konseyi’ne yaptığınız, Afganistan’da hızla kötüye giden duruma karşı ‘etkili önleme tedbirleri alacak bir mekanizmanın’ değerlendirilmesi çağrınızı memnuniyetle karşılıyoruz. Bu mektubu, size, Afganistan’da BM tarafından yetkili kılınacak bir Veri Toplama Misyonu’nun kurulmasını desteklemek üzere harekete geçmeye çağırmak için yazıyoruz.”

8 Mayıs 2021’de Kabil’de okul önündeki kız öğrencilerin öldürüldüğü katliam, 8 Haziran 2021’de sivil mayın temizleme çalışanlarına yönelik saldırı, Kasım 2020’de Kabil Üniversitesi’nde gerçekleştirilen ve çoğunluğu öğrenci en az 19 kişinin öldürülmesi, 22 kişinin ise yaralanmasına yol açan intihar bombası, Mayıs 2020’de bir doğumhaneyi hedef alan ve 11 anne ile bir ebenin de aralarında bulunduğu 24 sivilin öldürüldüğü saldırı, Mart 2020’de bir Sih ibadethanesinde 26 sivilin öldürülmesi gibi örnekler mektupta yer aldı.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard’ın imzaladığı ortak mektupta, Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu’nun tavsiyelerine yer verilerek şunlar ifade edildi:

• “Ocak 2020’den bu yana sivillere yönelik uluslararası insan hakları hukuku ve uluslararası insancıl hukuka yönelik ihlal ve suiistimaller kapsamına giren saldırılardaki kaygı verici artışla ilgili olguları ve koşulları ve bu saldırıların ardındaki, Hazara Şii ve Sih topluluklarının hedef alınması dahil olmak üzere sistematik ayrımcılık gibi planlı ihlalleri ve toplumsal cinsiyete dayalı baskıları araştırmak ve ortaya koymak,
• Kanıtları ve belgeleri toplamak, birleştirmek ve incelemek; tüm tarafların uluslararası insan hakları hukuku ve uluslararası insancıl hukuka yönelik ihlal ve suiistimal iddialarını değerlendirmek,
• İhlallerin faillerinden hesap sorulmasını sağlamak amacıyla mümkün olduğu durumlarda sorumluları tespit etmek,
• Hesap verebilirliği sağlamak ve başta etnik ve dini azınlıklar olmak üzere sivillere yönelik gelecekte uygulanabilecek planlı şiddeti caydırmak için ulusal yetkililerin ve uluslararası toplumun Birlemiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği/ Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu ve Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu ile yakın işbirliği içinde etkili ve koordineli tedbirler alabilmesini mümkün kılmak,
• Bireysel cezai sorumluluğu da kapsayan hukuki sorumluluğu güvence altına almak, cezasızlıktan kaçınmak ve cezasızlığa son vermek amacıyla özellikle hesap verebilirlik tedbirleri konusunda tavsiyelerde bulunmak,
• Adalete erişimin iyileştirilmesi ve mağdurların ve şiddetten hayatta kalanların onarım edinebilmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere bir Veri Toplama Misyonu’nun kurulması gerektiğine dair tutumunu desteklemekteyiz.

Sizi, Afganistan’da sivillere yönelik şiddet ve cezasızlık döngüsüne son verilmesine destek olmak ve hesap verebilirlik ölçüsü oluşturmak için acilen ihtiyaç duyulan bu misyonun BM İnsan Hakları Konseyi tarafından kurulmasını etkin şekilde desteklemeye çağırıyoruz.”