Pakistan’ın önde gelen insan hakları savunucularından İdris Khattak bir yıl önce bugün evine doğru giderken yolu kesilerek kaçırıldı. İdris Khattak’tan o günden beri haber alınamıyor.

İdris Khattak’ın zorla kaybedilmesinin birinci yıldönümünde açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü, Pakistan yetkililerinden Khattak’ın nerede tutulduğunu açıklamasını talep ederek, acilen olayın üzerindeki gizlilik perdesinin kaldırılması gerektiğini belirtti.

Uluslararası Af Örgütü ve diğer insan hakları örgütleri bünyesinde zorla kaybetmelere karşı kapsamlı çalışmalar yürüten ve 13 Kasım 2019’da başkent İslamabad’dan Peşaver’deki evine doğru giderken yolu kesilerek kaçırılan İdris Khattak’tan o günden beri haber alınamıyor.

Zorla kaybedilmesinin üzerinden altı aydan uzun bir süre geçtikten sonra ve ailesinin konuyu kamuoyunun gündemine taşımasının ardından, 16 Haziran 2020’de, Pakistan Savunma Bakanlığı, İdris Khattak’ı gözaltında tuttuklarını ve Khattak’a Devlet Sırları Yasası kapsamında ölüm cezası öngören bir suç isnat edildiğini doğruladı. Ayrıca, yetkililer, Khattak’ın askeri bir mahkemede yargılanabileceğini belirtti.

Khtattak nerede? Bir sivil neden askeri mahkemede yargılanıyor?

Uluslararası Af Örgütü Güney Asya Direktörü Omar Waraich konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “İdris Khattak’ın ailesi, bir yıldır, onun nerede tutulduğunu, sağlık durumunu ve herhangi bir hukuki süreç işliyorsa bile bunun nasıl bir süreç olduğunu halen hiçbir şekilde bilmiyor. Pakistan yetkilileri, Khattak’ın nerede tutulduğunu açıklayarak ve ailesi ve avukatları tarafından düzenli şekilde ziyaret edilmesine izin vererek, tahammül edilmesi mümkün olmayan bu duruma son vermelidir” dedi. Waraich, sözlerini şöyle sürdürdü:

Askeri mahkemelerin hukuki süreci, insan haklarını ve şeffaflığı hiçe saydığı göz önünde bulundurulduğunda, Uluslararası Af Örgütü, yargılamanın askeri bir mahkemede yapılmasından ciddi kaygı duymaktadır. Ayrıca, Devlet Sırları Yasası sivilleri değil, yalnızca devlet görevlilerini suçlamak için kullanılabilir.

İdris Khattak şeker hastası ve sırtıyla ilgili sağlık sorunları yaşıyor. Tutukluluk sürecinde ihtiyacı olan tıbbi bakıma erişimi olup olmadığı ise bilinmiyor.

Khattak, Pakistan’daki tek zorla kaybetme vakası değil

“Hükümetin önleme sözlerine rağmen Pakistan’da zorla kaybetmeler halen son derece yaygın. Yetkililer İdris Khattak’ın kaçırıldığını açıkça kabul ettiği halde sorumlular bugüne kadar tamamen cezasız kaldı” diyen Omar Waraich, sözlerini şöyle sonlandırdı:

Arka Plan

13 Kasım 2019’da, İdris Khattak kiralık bir arabada yolcu olarak seyahat ederken, araba Hayber-Pahtunhva eyaletindeki Swabi geçiş gişesi yakınlarında durduruldu. Olayı polise ihbar eden ailesinin bildirdiğine göre, sivil giyimli dört erkek Khattak ile sürücünün başlarına siyah çuval geçirerek onları bilinmeyen bir yere götürmüştü. Kaçırma olayının ayrıntıları, sürücünün 15 Kasım gecesi serbest bırakılmasının ardından ortaya çıktı.

Pakistan’da görevdeki hükümetin seçim döneminde verdiği sözlere rağmen, zorla kaybetmelere son verilmesine veya bu uygulamanın suç haline getirilmesine ilişkin herhangi bir gelişme kaydedilmedi. Pakistan İnsan Hakları Bakanı Şirin Mazari Eylül ayında Başbakan İmran Khan’ın zorla kaybetmeleri “kabul edilemez” bulduğuna ilişkin bir tweet attı. Ancak İslamabad Yüksek Mahkemesi’nin de sert uyarılarına rağmen bu konuda halen hiçbir adım atılmadı.