Kasım ayı Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi için hareketli başladı. Uluslararası hareketimizin başındaki isim, Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Kumi Naidoo
8 Kasım 2019’da İstanbul’a geldi. Çalışma arkadaşlarımla birlikte eşlik ettiğim Naidoo’nun ziyaretinden önemli notları bu yazıda sizinle paylaşacağım.

2 BİN 200 KİŞİLİK SALONDA KONUŞMA

Türkiye’nin en büyük reklam ve iletişim etkinliği Brand Week İstanbul bu yıl ‘Geleceği Tasarlamak‘ temasıyla düzenlendi. Herkesin insan haklarından eşit şekilde faydalanabildiği bir gelecek adına çalışan bizler de üç günlük bu etkinlikte aktivistlerimizle birlikte yerimizi aldık. Oldukça ilgi gören standımızda ‘Haklar İçin Yaz’ kampanyamız için bolca imza topladık. 

Reklam profesyonellerinin yanı sıra dünyanın önde gelen düşünce liderlerinin konuşmacı olarak davet edildiği bu etkinliğin son gününde Naidoo “Başka Bir Gelecek Mümkün” ana başlığı altında kalabalık bir dinleyici kitlesinin önünde konuşmasını gerçekleştirdi. Konuşmasına aktivizmin önemine, teknolojinin iyiye ve kötüye kullanımlarına değinerek başlayan Naidoo, Avrupa’nın mültecilerle ilgili sorumluluklardan kaçıp tüm yükü Türkiye’ye bırakmasını da eleştirdi. Uluslararası Af Örgütü’nün kurulduğu günden bu yana olduğu gibi, Türkiye de dahil olmak üzere hakları ihlal edilenleri kim olduğuna bakmadan savunmaya devam edeceğini söylediği anda salondan alkış sesleri yükseldi. 

CUMARTESİ ANNELERİ

Zorla kaybedilen yakınlarının akıbetinin açıklanması, faillerin yargılanması ve zorla kaybetme suçunun zaman aşımına uğramayacak şekilde düzenlenmesi için Cumartesi Anneleri 1995 yılından beri her cumartesi aynı saatte Galatasaray Meydanı’nda sessizce oturuyor ardından basın açıklaması okuyarak dağılıyordu. 1999 yılında yoğun polis şiddeti nedeniyle eylemlerine bir süre ara veren Cumartesi Anneleri, buluşmalarına tekrar başlamalarının ardından 700’üncü hafta buluşmasına kadar Galatasaray Meydanı’nda toplanmaya devam etti.

Cumartesi Anneleri ilk toplandıkları günden beri, daha Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi kurulmadan önce bile, birçok farklı şekilde Uluslararası Af Örgütü’nün faaliyetlerine konu oldu. 1995 yılında zorla kaybedilenlerle ilgili Türkiye yetkililerini harekete geçmeye çağıran Uluslararası Af Örgütü, devam eden yıllarda da Cumartesi Anneleri’ni gündeminde tutmaya devam etti.

700’üncü hafta buluşmasının gerçekleştiği 25 Ağustos 2018 tarihinde polis Cumartesi Anneleri'nin barışçıl protestosuna yönelik aşırı güç kullanımına başvurdu. Bu tarihten itibaren ise grubun Galatasaray Meydanı'nda toplanması engellenerek barışçıl protesto hakkı ihlal ediliyor.

Bu nedenle Uluslararası Af Örgütü olarak toplanma özgürlüğü ve barışçıl protesto hakkı kapsamında, o günden beri Cumartesi Anneleri’nin tekrar Galatasaray Meydanı’nda toplanabilmesi için kampanya yürütüyoruz.

9 Kasım 2019 Cumartesi günü Kumi Naidoo ile birlikte artık Cumartesi Anneleri’nin toplanmasına izin verilmeyen Galatasaray Meydanı’na doğru yola çıktık. Polis barikatlarıyla çevrelenmiş meydanda 25 Ağustos’tan bu yana olduğu gibi onlarca polis nöbet tutuyordu. 

Ardından Cumartesi Anneleri anmasına katılmak için basın açıklamasının yapıldığı alana gittik. Basın açıklaması öncesinde Kumi Naidoo ile zorla kaybedilenlerin yakınları ile görüştü.

Cumartesi Anneleri’nin 763’üncü hafta eyleminde, Hüseyin Toraman’ın akıbeti soruldu. 27 Ekim 1991’da İstanbul’da gözaltına alınan ve bir daha kendisinden haber alınamayan Hüseyin Toraman’ın ablası Sakine Toraman’ın mektubu okundu.

Mektubun okunmasının ardından Kumi Naidoo’ya söz verildi.

KUMI NAIDOO KONUŞMASININ TAM METNİ

“Bugün burada, aranızda olmaktan büyük bir onur duyuyorum. Size dünyanın dört bir köşesinden küresel hareketimizin selamlarını getirdim. 

Sevdikleriniz için hakikat ve adalete ulaşmak adına 10 yıllardır sürdürdüğünüz mücadele, insan haklarına saygı gösterilen bir dünya için verilen tüm mücadelelere ilham veriyor.

Sizin herkesten daha iyi bildiğiniz gibi, zorla kaybetme dünyadaki en menfur suçlardan biridir. Bu suçun mağdurları alınıp götürülmekle kalmıyor, devlet yetkilileri tarafından varlıkları inkar ediliyor, hayatları en sert şekilde yarıda kesiliyor. Zorla kaybedilenlerin yakınları babalarının, kız kardeşlerinin, oğullarının ve kızlarının akıbetini bilmedikleri, yas tutacak bir mezara bile sahip olamadıkları ve sorumlulardan hesap sorulduğuna ve adaletin yerini bulduğuna tanıklık edemedikleri bir kabusla yaşamaya mahkum ediliyor. Geride kalanlar için bu hayat boyu süren bir ceza demektir.

Hakikat ve adalet talebiyle her hafta gerçekleştirilen buluşmalarla sürdürdüğünüz cesur, onurlu ve barışçıl mücadele belli ki yetkilileri tedirgin etti. Yoksa Ağustos 2018’de 700’üncü kez toplanmanızı engellemek için tazyikli su, biber gazı ve plastik mermileriyle polisi çağırmalarının bundan başka ne sebebi olabilir?

Sizi susturma girişimlerinde başarılı olamadıklarını gördüğüm için mutluyum. O günkü polis şiddetini gösteren görüntüler dünyanın dört bir yanında izlendi. O görüntüler, sizin mücadele ettiğiniz devlet şiddetinin sembolüdür. Güçlerinin değil, zayıflıklarının sembolüdür.

Bugüne kadar süregelen ve sizi 1990’ların ortalarından beri her cumartesi bir araya gelerek Galatasaray Meydanı’nda gerçekleştirdiğiniz buluşmayı yapmaktan alıkoyan bu hukuksuz yasak yalnızca onların zayıflığını artırıyor. Şunu ifade etmeliyim ki Uluslararası Af Örgütü yanınızdadır ve zorla kaybedilen kadınlar ve erkekler adına sesinizi yükseltmek üzere Galatasaray Meydanı’na dönebildiğiniz güne kadar daima sizinle olacaktır. Adalet yerini bulana kadar daima sizinleyiz.”

23,5 HRANT DİNK HAFIZA MEKANI 

Cumartesi Anneleri anmasının ardından Agos gazetesinin eski binasında bulunan 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekanı’nı ziyaret ettik. Gazetenin kurucusu ve Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, 19 Ocak 2007’de bulunan bu binanın önünde öldürüldü. Agos gazetesinin taşınmasının ardından dört yıllık bir çalışmanın ardından hafıza merkezi açıldı. Projenin mimarlarından Delal Dink ziyaretimiz boyunca bize eşlik etti. Hrant Dink’in hikayesinden ve Hafıza Mekanı’ndan oldukça etkilenen Naidoo hatıra defterini de imzaladı.
(23,5 Hrant Dink Hafıza Mekanı’nı resmi tatiller ve Pazartesi günleri dışında ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz.)

---

Tarık Beyhan
Kampanyalar ve İletişim Direktörü
Uluslararası Af Örgütü Türkiye