Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) ve Ceza Adaleti Reformu Enstitüsü (ICJR) Endonezya yetkililerine çağrıda bulunarak, abisinin tecavüzüne uğradıktan sonra kürtaj yaptırdığı gerekçesiyle cezaevine konan 15 yaşındaki kız çocuğunun derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını talep ediyor. Ayrıca Uluslararası Af Örgütü olarak, Endonezya yetkililerine, her hangi bir kadın yada kız çocuğunun kürtaj yaptırmak istediği gerekçesiyle cezai yaptırımlarla karşılaşmaması için kürtajın her durumda suç olmaktan çıkartılması ve uluslararası insan hakları yükümlülükleri gereğince hamileliğin, hamile kadının veya kız çocuğunun hayatını veya sağlığını tehlikeye attığı tecavüz, cinsel saldırı ve ensest durumları ile fetüs için ciddi ve geri döndürülemez hasar yaratabilecek riskli durumlarda güvenli ve yasal kürtaja erişimin güvence altına alınması çağrısında bulunuyoruz.

Abisinin tecavüzüne uğrayan 15 yaşındaki kız çocuğu, Cambi şehrine bağlı Batanghari Bölgesindeki Muara Bulian Bölge Mahkemesince kürtajla bağlantılı suçlar işlediği veya kürtaj yaptırdığı gerekçesiyle 19 Temmuz’da altı ay hapis cezasına mahkum edildi. Endonezya, uluslararası insan hakları hukuku gereğince tecavüz veya ensest mağdurlarının uygun zamanda güvenli ve yasal kürtaja erişimini güvence altına almakla yükümlüdür. Ayrıca, tecavüz, cinsel saldırı ya da ensest sonucunda hamile kalan kadınların ve kız çocuklarının kürtaj hizmeti almasını engellemek, işkence veya diğer zalimane, insanlık dışı ve küçültücü muameleye uğramama hakkının ihlalidir.

Arka Plan

Haziran ayında Batanghari’ye bağlı Muara Tembesi’deki bölge sakinlerinin palm yağı çiftliğinde bir cenin bularak polise bildirmesi üzerine soruşturma başlatıldı. Sonrasında polis, 15 yaşındaki kız çocuğu ile abisini gözaltına aldı. Tecavüzden hayatta kalan kız çocuğunun, 18 yaşındaki abisi, kız kardeşine tecavüz ettiğini ve direndiği takdirde ona zarar vermekle tehdit ettiğini kabul etti. Muara Bulian Bölge mahkemesi, erkeği cinsel istismarda bulunmaktan 35/2014 No’lu Çocuk Koruma Kanununun 76D Maddesi gereğince iki yıl hapis cezasına mahkum etti. Mahkeme, kız çocuğunu da çocuk düşürme girişiminde bulunmaktan Endonezya Ceza Kanununun (KUHP) 346. Maddesi ile Endonezya Çocuk Koruma Kanununun (17/2016 No’lu yasa ile değiştirilen 35/2014 No’lu yasasının) 45A Maddesi gereğince mahkum etti. Ayrıca mahkeme, hem kız çocuğunun hem de abisinin, yetişkin olmayan mahkumlar için devlet destekli bir eğitim kurumu olan Gençlik Rehabilitasyon Enstitüsünde (Lembaga Pembinaan Khusus Anak) üç aylık bir eğitime katılmalarını emretti. 15 yaşındaki kız çocuğunun annesi de kürtaja yardımcı olduğu iddiasıyla gözaltına alındı.

Endonezya’nın Ceza Kanunu gereğince, yasal olmayan koşullar altında hamileliğini sonlandırma girişiminde bulunan bir kadın veya kız çocuğu dört yıla kadar (346. Madde), sağlık çalışanları da dahil olmak üzere yasa dışı kürtajı gerçekleştiren veya kolaylaştıran kişiler ise 10 yıla kadar hapis cezasına mahkum edilebilir (349. Madde). Çocuk Koruma Kanununun 45A Maddesi, “başka bir sebep olmaksızın veya diğer yasalarla gerekçelendirilmediği sürece herkesin hala anne rahminde bulunan bir çocuğa kürtaj uygulaması yasaktır” ifadelerine yer veriyor. Bunun yanı sıra, 2009 Sağlık Kanununun 194. Maddesi ile Çocuk Koruma Kanununun (17/2016 No’lu yasa ile değiştirilen 35/2014 No’lu yasasının) 77A (1) Maddesi, kürtaj yapan bir kişinin 10 yıla kadar hapis cezasına veya bir milyon Rupi (69.170 Amerikan Doları) para cezasına mahkum edilebileceğini belirtiyor.

Kürtaj, Endonezya Ulusal Hukukunda genel anlamda yasak olup cezai yaptırım altına alınmıştır. Fakat 36/2009 No’lu Sağlık Kanununun 75(2) Maddesi gereğince “annenin/bebeğin hayatına zarar verebilecek tıbbi acil durumlara ilişkin bir gösterge” veya “tecavüz sonucunda mağdurun psikolojik travma yaşamasına neden olabilecek bir hamilelik” söz konusu olduğunda kürtaja izin verilebilir. Buna karşılık, aynı kanunun 76. Maddesi ise kürtajın yalnızca devletin görevlendirdiği yetkili bir sağlık kurumu tarafından annenin rızası ile hamileliğin ilk altı haftasında gerçekleştirilebileceğini ifade ediyor.

Yoksul ve toplum dışına itilmiş topluluklara mensup kadınların ve kız çocuklarının tecavüz durumlarında kürtaja erişim konusunda 2009 Sağlık Kanununun ilgili hükümlerine ve kürtajın suç haline getirilmesinin yasal istisnalarına dair farkındalığı oldukça düşük. Kadınlar ve kız çocuklarının, yasa hakkındaki farkındalık ve bilgi yoksunluğunun yanı sıra kürtajla bağlantılı yasal hizmetlere erişimde karşılaştıkları toplumsal damgalanma ve diğer engeller, kadınların ve kız çocuklarının gizli ve tehlikeli bir biçimde kürtaj girişiminde bulunmaları ya da yasal olarak kürtaj olma hakları bulunmasına rağmen kendi başlarına ve güvenli olmayan yöntemlerle hamileliklerini sonlandırmaları ihtimallerini güçlendiriyor. Cambi’ye bağlı Muara Tembesi’de mahkum edilen 15 yaşındaki kız çocuğunun başına gelen de tam olarak bu.