Uluslararası Af Örgütü, gelecek hafta gerçekleşecek iki üstdüzey mülteci zirvesi öncesi bir açıklama yayımladı. Açıklamada, “Dünya liderleri mültecilerin güvenli bir hayata ulaşabilmelerine yardımcı olacak alternatif çözümler üretmediği takdirde, Birleşmiş Milletler zirvesinin derinleşen küresel mülteci kriziyle mücadele etmekteki başarısızlığı dünyadaki en hassas durumda olan milyonlarca insanı etkileyecek olan kaçırılmış bir fırsattır” denildi.
 
Açıklamada, “BM üye devletleri 19 Eylül’de etkisiz bir mülteci anlaşmasını imzalamaya hazırlanıyor. 20 Eylül’de ABD Başkanı Barack Obama, dünya liderlerine çok uzun zamandır kasten gözardı edilen bir çağrı yaparak, onları dünya genelindeki mültecilerin acılarını sona erdirmeye yardımcı olacak belirli taahhütlerde bulunmaya davet edecek” ifadelerine yer verildi.
 
Konuyla ilgili açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty, “70 yılın en kötü mülteci kriziyle karşı karşıya kalınmışken, dünya liderleri çatışma ve zulüm nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalanların insan haklarını şok edici bir şekilde yok saymıştır” dedi.
 
Shetty sözlerine şöyle devam etti: "BM Zirvesi daha başlamadan başarısızlığa mahkûm ve Obama Zirvesi de işleri düzene sokamayacak gibi duruyor."
BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, hükümetlerden her yıl dünyadaki mültecilerin yüzde 10’unu ülkelerine kabul etme taahhüdü vermelerini isteyen Küresel İlkeler Sözleşmesi sundu.
 
Ne var ki üye devletler, BM teklifini belirli bir sayıda insanı ülkelerine kabul etmelerine yönelik herhangi bir zorunluluk getirmeyecek şekilde sadeleştirdi.
 
Küresel İlkeler Sözleşmesi için 2018’den önce mutabakata varılmayacak. Bunun yerine devletler somut sorumluluk paylaşımı önlemleri olmaksızın göstermelik taahhütleri barındıran New York Deklarasyonu’nu yayımlayacak.
 
Salil Shetty şöyle konuştu: “Bu zirve için iki yıl bekledik. Dünya liderleri bu mülteci krizini sonlandırmaya yönelik net ve somut adımlar atıldığını duyurmalılar. BM başlangıçta iddialı bir plan önermişti, fakat Avrupa Birliği, Rusya ve Çin kendi ulusal çıkarları için mültecilerin haklarını feda edenler ve bu krizin küresel çözümü için büyük bir fırsatı kaçıranlar arasında oldu.”
 
Shetty, “Sorumluluk paylaşmak yerine, dünya liderleri sorumluluktan kaçındı. BM Zirvesi dünya çapında, uçurumun kenarındaki milyonlarca mülteciyi korkunç koşullarda bırakarak kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden devletler tarafından sabote edilmiştir” dedi.
 
Shetty şöyle devam etti: “Fakat hükümetler rahata erdikleri illüzyonu altında kalmamalıdır. BM üye devletlerinin bugün yardıma ihtiyaç duyan mültecilere 'hoşgeldiniz' demek adına hem etik hem de yasal görevleri vardır.”
 
BM belgesinin onaylanmasından bir gün sonra, ABD Başkanı Obama 20 Eylül’de New York’da gerçekleşecek Liderler Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak. Bu zirve, üye devletlerin mültecilerin güvenli ve yasal yollara erişebilmelerini güvence altına alacak belirli taahhütleri vermeleri için tasarlandı - devletler çok uzun zamandır bunu yapmakta başarısız. Obama ayrıca liderleri mültecilere destek olmak için bağış yapmaya çağıracak.
 
Uluslararası Af Örgütü, hükümetleri, bilhassa daha varlıklı ülkeleri, Obama Liderler Zirvesi’nde veya önümüzdeki haftalarda, acil bir şekilde daha fazla sayıda mülteciyi ülkelerine yeniden yerleştirmeye ve mültecilerin güvenli bir yaşama ulaşabilmesi için yasal yollar sunmaya dair taahhütlerde bulunmaya çağırıyor.
 
Konuyla ilgili Salil Shetty “Obama zirvesinin en azından bazı hükümetlerin mültecilere yardım hususunda sıkı bir taahhütte bulunmasını sağlayarak, mülteci krizini çözmeye yönelik çabaları yeniden canlandırmasına ihtiyaç var” dedi.
 
Shetty şöyle konuştu: “Bir grup ülkenin acil olarak sorumluluk alıp, kararlı bir şekilde liderlik etmesine ve en hassas durumdaki mültecilerin bazılarını ülkelerine kabul ederek 'hoşgeldin' demesine, diğerlerine ise insani, iş ve öğrenci vizesi sağlamasına ihtiyacımız var. Ne kadar fazla ülke adım atarsa, sonuç o kadar işleyebilir olur."

"Uzun vadede ise her ülkenin, objektif kriterlere göre belirlenen kendi kapasitelerine uygun oranda mülteciyi ülkelerine kabul etmesi için daha iyi planlanmış bir sorumluluk paylaşımının yapılmasına ihtiyacımız var."

BMMYK’ne göre bugün dünyada 21 milyon mülteci var ve yalnızca bunların yüzde 14’ü dünyanın en varlıklı bölgelerinde yaşıyor.

Bugün Etiyopya, Kenya, Ürdün, Lübnan, Pakistan ve Türkiye dünya ekonomisinin yüzde 1.6’sına sahipken, dünyadaki mültecilerin üçte birine ev sahipliği yapıyor. Şu anda 100 bin civarında mülteci yıllık olarak yeniden yerleştiriliyor, ki bunların yüzde 90’nı sadece beş ülke tarafından gerçekleştirildi (ABD, Kanada, Avustralya, Norveç ve Birleşik Krallık).  
 
Uluslararası Af Örgütü uzun zamandır dünya çapında hükümetlere daha fazla sorumluluk paylaşımı yapması için lobi ve savunuculuk faaliyetlerinde bulunmaktadır. Ve bu hafta “I Welcome” adında küresel bir kampanya başlatarak, hükümetleri mültecilere “hoşgeldiniz” demeye çağırmaktadır.

Salil Shetty son olarak, "Dünya liderleri 21 milyon mülteciyi, bazıları dünyadaki en hassas durumda olan insanlar, koruyacak bir plan oluşturmakta tam anlamıyla başarısızlığa uğramıştır. Liderlerin çuvalladığı yerde, insanların vicdanı harekete geçecektir. Değişim mültecilere ülkemize 'hoşgeldiniz' demekle başlayacak" dedi.