Uluslararası Af Örgütü, Danimarka'da trans bireylerin cinsiyet kimliklerini yasal olarak değiştirmeyi kolaylaştırmasını sağlayan yasanın dünya çapındaki hükümetlere örnek teşkil etmesi gerektiğini söyledi.

Dün Danimarka Parlamentosu, trans bireylerin, zihinsel olarak ‘cinsiyet kimliği bozukluğu’ tanısı konmasına ya da geri döndürülemez bir şekilde kısırlıkla sonuçlanan operasyonlar geçirmeye ihtiyaç duymadan, cinsiyet kimliklerini gösteren resmi dokümanlar almasına izin veren yasayı onayladı.

1 Eylül 2014'te yürürlüğe girecek olan yeni yasa, Avrupa'da türünün ilk örneği. Dünyada benzer bir modelin mevcut olduğu diğer tek ülke Arjantin.

Cinsiyet kimliğinin yasal olarak tanınması için gerekli prosedürlerin Finlandiya, Fransa, Norveç, Belçika ve Almanya'da en temel insan haklarını nasıl ihlal ettiğine dikkat çekiliyor. İrlanda'da ise bir yasa planlanmış olmasına rağmen herhangi bir prosedür mevcut değil.

Uluslararası Af Örgütü'nden Helle Jacobsen, “Danimarka milletvekilleri tarafından atılan bu yenilikçi ve cesur adım, Avrupa'daki ve dünyanın geri kalanındaki ülkelere örnek teşkil etmeli. Tüm devletler trans bireylerin cinsiyet kimliklerinin yasal olarak tanınması için, kendi bedenlerine dair sahip oldukları algı ile uyumlu bir şekilde, hızlı, erişilebilir ve şeffaf bir süreçten geçmesini güvence altına almalı" diye konuştu.

Daha öncesinde, Danimarkalı trans bireylere, yasal statülerini değiştirmeden önce psikiyatrik olarak "transeksüellik" tanısı konması gerekiyordu ya da trans bireyler ameliyatlardan geçmeli, geri döndürülemez kısırlaştırmaya maruz kalmalı ve hormon tedavisinin de dahil olduğu tıbbi tedavilerden geçmeliydi.

Trans bireyleri etkileyen bu tarz baskıcı yasalar dünyanın dört bir yanında hala mevcut.

Jacobsen “Cinsiyet kimliğinin yasal olarak tanınması trans bireyler için mahremiyet hakkının korunması açısından hayati öneme sahip ama uygulanan prosedürler sağlık haklarını korumalı ve insan haklarını ihlal eden zorunlu gereklilikler getirmemeli" dedi.

Trans bireyler, kendilerini nasıl ifade etmek istediklerini yansıtmayan cinsiyet kimlikleri ile ilgili bilgi ya da verilmiş adlarının geçtiği belgeleri ibraz etmek zorunda kaldıkları her sefer -ayrımcılık, taciz ve hatta şiddet dahil- mahremiyet haklarının ihlal edilmesi riski taşıyorlar.

Uluslararası Af Örgütü bu yıl yayımladığı "Kim olduğuma devlet karar veriyor" adlı raporda Avrupa ülkelerinin cinsiyetlerini yasal olarak değiştirmeye çalışan insanların haklarını nasıl ihlal ettiğini ortaya koyuyor.