Brunei Darü’s-Selam Devleti eşcinsel ilişkilere taşlayarak öldürme, hırsızlığa ise uzuv kesme cezası gibi zalimane cezalandırmalar öngören, şeriata dayalı yeni bir ceza kanununu kabul ederek uygulamaya başladı. Konuya ilişkin bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) Küresel Meseleler Direktör Yardımcısı Stephen Cockburn şunları söyledi:

“Bu menfur cezalandırmaların Brunei’de yasallaşmasından son derece kaygılıyız. Yeni ceza kanunu, uzuv kesmek ya da taşlayarak öldürmek gibi, telaffuz edilemeyecek ölçüde zalimane cezalandırmalara izin veriyor. Böyle cezalandırma yöntemlerinin dünyada yeri yoktur, olamaz.”

“Ceza kanununun kesinlikle suç olarak değerlendirilmemesi gereken davranışları suç haline getirmesinden ötürü dehşet içindeyiz. Uluslararası toplum, Brunei’nin bu zalimane cezaları uygulama kararını kınamaya devam etmelidir” diyen Cockburn, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Brunei yetkilileri söz konusu yasaları uygulamaktan vazgeçmeli ve kabul edilmesi mümkün olmayan bu ceza kanununu iptal ederek, ceza düzenlemelerini uluslararası insan hakları yasaları ve standartlarıyla uyumlu hale getirmelidir.”

Söz konusu cezalandırmalar, Brunei’nin yeni yürürlüğe giren şeriata dayalı ceza kanununda öngörülüyor.

Arka Plan

Brunei Darü’s-Selam Devleti; İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Alçaltıcı Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme’yi imzaladı ancak onaylamadı. Ayrıca, Brunei, 2014’te BM’de gerçekleştirilen insan hakları değerlendirmesinde bu konuyla ilgili kendisine sunulan tavsiyelerin tamamını reddetti. Uluslararası insan hakları hukuku gereğince taşlayarak öldürme, uzuv kesme veya kırbaçlama gibi her türlü bedensel cezalandırma, işkence veya diğer zalimane, insanlık dışı veya alçaltıcı cezalandırma kapsamına girer ve her koşulda yasaktır.

Brunei ölüm cezasını yasalarında tutmaya devam etse de uygulamada ölüm cezasına başvurmuyor. Son olarak 2017’de uyuşturucuyla bağlantılı bir suçla ilgili olarak ölüm cezasına hükmedildi. Brunei’nin şeriata dayalı ceza kanunu, medeni hukukun yerine geçmiyor ancak medeni hukukla birlikte uygulanması bekleniyor. Mevcut bilgilere göre her davada öncelikle medeni hukuka göre mi şeriat hukukuna göre mi yargılama yapılacağına karar verilmesi gerekiyor.