Uluslararası Af Örgütü Cuma günü yapılacak oylama öncesinde, BM Güvenlik Konseyi’nin, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta’nın Uluslararası Ceza Mahkemesi’ndeki (UCM) davasının bir yıl ertelenmesi yönündeki politik baskıya boyun eğmemesi gerektiğini dile getirdi.

Bu ayın başında Güvenlik Konseyi üyesi Ruanda ertelemeye yönelik bir karar taslağı dağıttı. Taslağın Cuma günü oylamaya sunulması bekleniyor.

Uluslararası Af Örgütü Hukuk ve Politika Direktör Yardımcısı Tawanda Hondora, “Kenya’daki seçim sonrası yaşanan şiddet olaylarının mağdurları adalet için yeterince bekledi. Güvenlik Konseyi üyeleri, siyasi liderlerin kişisel çıkarlarını insanlık suçu mağdurlarınınkilerin önünde tuttuysa yazık olur. Davayı ertelemek uluslararası adalet açısından tehlikeli bir emsal teşkil eder – gelecekte görülecek davaların siyasi çıkarlar uğruna sona erdirilmesi sonucunu doğurur” diye konuştu.

Kenya’nın başkenti Nairobi’de 21 ve 24 Eylül tarihleri arasında gerçekleşen Westgate Mall saldırısı sonrasında UCM, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ruto’nun, ortaya çıkan krizle ilgilenebilmek adına davaların ertelenmesi yönündeki talebini kabul etti. Mahkeme ayrıca sıra dışı durumlarda, suçlanan iki kişinin de mahkemede mevcut olmamasına izin vereceğini söyledi.

Hondora, “UCM açıkça, Roma Statüsü uyarınca düzgün bir şekilde hüküm vermekte ve davaları yönetmektedir. Bu yüzden Güvenlik Konseyi’nin UCM davalarına karışması ve politikleştirmesi için bir gerekçe yoktur” dedi.

Kenyatta’nın 12 Kasım 2013’te görülmesi beklenen duruşması da 5 Şubat 2014’e ertelendi.

Hondora, “Bu şartlar altında bir Güvenlik Konseyi kararı aceleci ve sakıncalı olur. Afrikalı liderler kimsenin, bir devlet başkanının bile cezai sorumluluktan muaf olamayacağını söyleyen Roma Anlaşması’na imza attıklarında uluslararası adalete bağlılıklarını göstermiş oldu. Şimdi erteleme talep ederek sözlerinden dönmemelidirler” dedi.

Ödünler ve siyasi mübadeleler uluslararası adalet sistemine ciddi zarar verecek ve savaş suçları, insanlık suçları işlemekle ve soykırım yapmakla suçlanan devlet liderlerinin dokunulmazlığını sağlama alacaktır.

Hondora, “Güvenlik Konseyi Kenya’nın 2011’de yaptığı önceki erteleme talebini ve bu sene Mayıs’ta yaptığı talebi reddetti. Şimdi de Kenya’da ve dünya genelinde uluslararası hukuk uyarınca işlenen suçların mağdurların çıkarları için de aynısını yapmalarını bekliyoruz” dedi.

Arka plan

BM Güvenlik Konseyi, Mahkeme’nin kurallarını belirleyen Roma Statüsü’nün 16. Maddesi uyarınca Uluslararası Ceza Mahkemesi dava işlemlerini bir seneliğine erteleyebilir.

Kenya Mayıs 2013’te, BM Güvenlik Konseyi’nden Cumhurbaşkanı Kenyatta ve Yardımcısı Ruto aleyhine açılan davaların ertelenmesini istedi ve Afrika Birliği 12 Ekim 2013’te yeni bir talep dosyası hazırladı.

2007’nin sonunda Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin ardından yaşanan şiddet olaylarında 1,000’i aşkın kişi öldü ve yaklaşık 600,000 kişi yerinden edildi.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden galip çıkan Ulusal Birlik Partisi’nden Mwai Kinaki’yi ve ana rakibi Portakal Demokratik Hareketi lideri Raila Odinga’yı destekleyen gruplar arasında şiddet olayları yaşandı ve olaylar özellikle Rift Vadisi ve ülkenin batısında yoğunlaştı.

Seçim sonrası çıkan şiddet olayları sırasında her ikisi de kıdemli birer siyasi figür olan Cumhurbaşkanı Kenyatta ve yardımcısı Ruto; aralarında cinayet, zorla nüfus transferi ve zulmün de olduğu insanlık suçları işlemekle suçlanıyorlar. Cumhurbaşkanı Kenyatta ayrıca kontrolü altında olduğu iddia edilen Mungiki adlı suç çetesi tarafından işlenen tecavüz ve başka insanlığa karşı suçlardan -zorla sünnet etme ve penis kesme dahil- sorumlu olmakla suçlanıyor.

Daha fazla bilgi için lütfen Uluslararası Af Örgütü’nün BM Güvenlik Konseyi’ne yazdığı açık mektubu okuyun.