Uluslararası Af Örgütü ve İngiliz aktör Michael Palin, Nepal ve diğer birçok ülke feci bir sağlık kriziyle mücadele etmeyi sürdürürken, nerede yaşadığına bakılmaksızın en yüksek risk altındaki kişilerin hayat kurtarıcı aşılara erişiminin sağlanması için Birleşik Krallık hükümetini acilen COVID-19 aşılarını paylaşmaya çağırdı.

Nepal’de risk altındaki 1 milyon 400 binden fazla kişi ilk doz Oxford-AstraZeneca aşısını Mart ayında oldu. Haziran ayı başında ikinci dozu olmaları planlanmıştı ancak küresel çaplı aşı yetersizliği nedeniyle beklenen aşılar ülkeye ulaşmadı ve ikinci dozların tarihi Temmuz ayına uzatıldı. Uluslararası toplum nezdinde dile getirilen itirazın ardından Japonya bu boşluğu doldurmayı taahhüt etti. Fakat tüm dünya daha fazla çaba göstermediği sürece aşılara erişimin olmaması Nepal’i ve diğer birçok ülkeyi COVID-19’la mücadelede geride bırakacak.

Uluslararası Af Örgütü’nün acil çağrısına destek veren aktör Michael Palin, “Nepal’de seyahat etmiş ve çok sayıda Nepalliyle tanışmış biri olarak, ülkede 1 milyondan fazla kişinin hayatının risk altında olmasından ötürü son derece üzgünüm. Birleşik Krallık hükümetini mevcut aşılarını acilen Nepal’le ve en yüksek risk altında bulunanların hâlâ COVID-19 aşılarına erişemediği diğer ülkelerle paylaşmaya çağırıyorum” dedi.

COVID-19 Peru’dan Tunus’a, Endonezya’dan Papua Yeni Gine’ye kadar sayısız ülkede milyonlarca insanın hayatını mahvetti ve etmeye devam ediyor. Bugüne kadar tüm dünyada dört milyon insan hayatını kaybetti, sağlık sistemleri baskı altında ve akut aşı yetersizliği olan ülkeler başta olmak üzere dünyanın büyük bir kısmında tünelden çıkış halen görünmüyor.

Tahminlere göre mevcut hızla devam edersek tüm ülkelerin tamamen aşılanması 57 yıl sürecek. Son veriler, mevcut dozların %85’i varlıklı ülkelerde uygulanırken yalnızca %0,3’ünün düşük gelirli ülkelerde uygulandığını gösteriyor. Tüm nüfusunu üç kez aşılamaya yetecek kadar doz sipariş eden Birleşik Krallık gibi ülkeler küresel aşı eşitsizliği sorununu çözmek için derhal üzerlerine düşeni yapmalıdır.

‘İnsanların yaşam hakkından söz ediyoruz’

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard konuya ilişkin açıklamasında, “Birleşik Krallık zaten yaklaşık altı ay içinde nüfusunun %50’sinden fazlasına bağışıklık kazandırdı. Buna karşılık Nepal, nüfusunun sadece %3,97’sini tamamen aşılayabildi ve bir başka öldürücü dalga devam ederken beklediği aşıları planlanan tarihte alamadı. Bu sayılar, bağışlanması mümkün olmayan bir eşitsizliği gözler önüne seriyor. Varlıklı ülkeler komşularının evi yanarken başlarını kuma gömemez. Soyut şeylerden söz etmiyoruz; insanların yaşam hakkından söz ediyoruz” dedi. Callamard, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Japonya memnuniyet verici bir adım atarak gelecek birkaç hafta içinde Nepal’e 1 milyon 600 bin doz gönderme sözü verdi; fakat ne yazık ki bu küresel bir çözüm değil, yalnızca geçici bir çözümdür. Liderler çok geç olmadan virüslerin sınır tanımadığının ayırdına varmalıdır. Birleşik Krallık, Avrupa Birliği, Kanada ve ABD gibi, büyük bir kısmının her an tarihi geçebilecek olan kullanılmamış dozları elde tutan varlıklı ülkeler başta olmak üzere uluslararası toplum daha cesur adımlar atmalıdır.  Doğru olanı yapmalı ve zaman kaybetmeksizin bu dozları tüm dünyada adil bir şekilde yeniden dağıtmayı öngören kapsamlı bir planı devreye sokmalılar. Birleşik Krallık ve diğer ülkeler ileriye dönük olarak acilen aşılar üzerindeki fikri mülkiyet haklarından feragat etmek ve küresel talebi karşılamak için üretimin artmasını sağlamak zorundadır.”

Nepal, mevcut durumda akut aşı yetersizliğiyle karşı karşıya olan birçok ülkeden biridir. Bu tedarik krizi uzun vadede ancak aşı eşitsizliğini ortadan kaldıracak kritik tedbirlerin alınmasıyla çözülebilir. İlaç şirketlerinin bilgi ve teknolojilerini paylaşmaya teşvik edilmesi ve fikri mülkiyet haklarının küresel üretimdeki artışa engel olmamasının sağlanması buna dahildir.

Uluslararası Af Örgütü uluslararası toplumu, özellikle de Birleşik Krallık gibi varlıklı ülkeleri derhal kullanılmamış aşı dozlarını paylaşmaya ve küresel aşı eşitsizliğiyle güçlü bir biçimde mücadele etmek üzere somut tedbirler almaya çağırıyor.