Uluslararası Af Örgütü temsilcileri dün gece polisin uyguladığı korkunç şiddete bizzat tanıklık etti.

Belarus’ta devlet başkanlığı seçim sonuçlarının resmen ilan edilmesinin ardından barışçıl protestocular, seçimlerde hile yapıldığı gerekçesiyle sokaklara çıktı. Belarus’un başkenti Minsk’te bulunan Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) temsilcileri, polisin barışçıl protestoculara korkunç bir şiddet uyguladığına tanıklık etti. Hükümetin duyurduğu “resmi seçim sonuçları,” resmi olmayan anket sonuçları ve kamuoyu eğiliminin aksine, görevdeki devlet başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun seçimleri ezici farkla kazandığına işaret ediyordu.

UAÖ Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölgesel Direktörü Marie Struthers konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Her türlü barışçıl muhalefetin şiddetle bastırıldığı Belarus’ta seçimler sonrasındaki polis şiddeti, ülkede siyasetin olağan bir özelliği haline geldi. Uluslararası Af Örgütü temsilcileri dün gece polisin uyguladığı korkunç şiddete bizzat tanıklık etti. Barışçıl kalabalığa karşı ses bombaları kullanıldı. Gelişigüzel güç kullanımı ve protestolar dışındaki kişilerin bile keyfi olarak gözaltına alınması da bu şiddete dahildi.”

“Dehşet verici bir video, bir polis aracının, geniş bir caddede tüm hızıyla bir protestocunun üzerine sürüldüğünü gösteriyor. Bu görüntüler, Belarus polisinin dün geceki eylemlerinin kan dondurucu pervasızlığını ortaya koyuyor ve neden bu kadar çok sayıda Belaruslu’nun değişim talep ettiğini gösteriyor.”

Dün gece Minsk’te bir protestocunun öldüğü, onlarca kişinin ise ağır yaralandığı doğrulandı.

‘Polis korumakla yükümlü olduğu yasalara aykırı davrandı’

Bazı protestocuların sınırlı ölçüde şiddete başvurduğu bildirildi. Af Örgütü’nün mevcut görüntüler üzerinde yaptığı incelemeye göre bu olaylar, polisin sert müdahalesine cevaben meydana geldi. UAÖ temsilcileri, kalabalığın içinde hiçbir protestocunun şiddete başvurduğuna tanıklık etmediklerini, ancak polisin gereksiz ve gelişigüzel güç kullandığını gördüklerini ifade etti.

“Güvenlik güçleri, protestocuların ifade özgürlüğü hakkına saygı gösterse ve gerekli itidali sergileseydi hem protestocuların hem de polis memurlarının yaralanmasına yol açan bu çatışmalar yaşanmayabilirdi. Polis, korumakla yükümlü olduğu yasalara aykırı davrandı” diyen Marie Struthers, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Minsk’te ve Belarus’un diğer şehirlerinde barışçıl protestoculara yönelik artan şiddet düzeyini ve yeni saldırıları kınıyoruz. Yetkililer, daha fazla şiddetin ortaya çıkmasını engellemek için ellerinden geleni yapmalıdır. Bunun anlamı, ülkenin uluslararası insan hakları hukuku gereğince sahip olduğu yükümlülüklere uygun bir şekilde, Belarus’taki herkesin barışçıl toplanma ve ifade özgürlüğü haklarına saygı gösterilmesidir. Dün geceki dehşet verici olaylara ilişkin kapsamlı ve etkin bir soruşturma yürütülmeli, insan hakları ihlallerinde sorumluluk taşıyan tüm polis memurlarından hesap sorulmalıdır.”

Ayrıca UAÖ, seçimlerin hemen öncesinde siyasi yargılamalarla gözaltına alınan kişiler de dahil tüm barışçıl protestocuların ve siyasi aktivistlerin derhal serbest bırakılması çağrısı yapıyor.

Arka Plan

Belarus’ta seçimlere giden süreçte aylardır Minsk’te ve diğer şehirlerdeki kitlesel protestolar büyüyor. Yetkililerin “resmi seçim sonuçlarını” duyurduğu ve görevdeki devlet başkanının oyların yüzde 80’ini aldığını açıkladığı Pazar gecesi ülkede gerginlik arttı. Yetkililerin açıkladığı sonuçlar, geniş kesimlerin beklentileriyle ve muhalefetin adayı Svetlana Tikhanovskaya’nın seçimleri ezici bir zaferle kazanacağına işaret eden resmi olmayan anketlerle çelişiyordu. Belarus’un şehir merkezinde ve beldelerinde binlerce kişi sonuçları protesto etmek için sokaklara çıktı.