Uluslararası Af Örgütü bugün Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kamusal alanda tüm yüzü kapatan peçe giyilmesine yönelik genel yasak kararını destekler yönde karar vermesini olumsuz olarak niteledi. Karar, ifade ve din özgürlüğü hakkına yönelik derinden bir tehdit niteliğinde ve kadınların kamusal alanda dini inançlarını ifade etme konusunda özgür olmadığı mesajı veriyor.

Dava mahkemeye 24 yaşındaki Fransız kadın S.A.S. tarafından taşındı. S.A.S. 2011’de Fransa’da yürürlüğe giren genel yasağın kendisinin ve birçok kadının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini düşünüyordu. S.A.S. mahkemede yasanın cinsiyeti ve dini açısından ayrımcı olduğunu ve ifade, din ya da inanç ve özel hayat hakkını ihlal ettiğini ve onur kırıcı muameleye vardığını savundu. S.A.S. Mahkeme’ye her zaman tüm yüzünü kapatan peçe takmadığını ve hava limanı, banka ya da gerektiren diğer durumlarda kimlik teşhisi için çıkaracağını söyledi.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü John Dalhuisen “Mahkeme güvenlik ve cinsiyet eşitliğine dayandırılan savların makul olduğunu kabul etti. Ama tüm yüzü kapatan peçenin ‘birlikte yaşamak’ için inşa edilen gerekli sosyal normlar ile çeliştiği savını kabul etti. Bu gerekçelendirme, ifade özgürlüğüne değer veren herkes için derinden rahatsız edici nitelikte olmalıdır. Eğer biri mahkemenin kararını en temel özüne indirgerse; bu karar tüm yüzü kapatan peçe takamayacağınızı çünkü bunun insanları rahatsız ettiğini söylemektedir. Bu kendi içinde başkalarına zarar vermeyen bir ifade -din ya da bunun dışında- şekli ya da davranışını yasaklamak için temel olarak alınamaz. AİHM defalarca rahatsızlık ve şokun ‘birlikte yaşama’yı gerçekleştirebilmek için demokratik toplumların ödemesi gereken bedel olduğu konusunda ısrarcı olmuştur. Gerçekte ise insanları ‘birlikte yaşama’ya zorlarken, bu karar küçük bir azınlığı ayrı yaşamaya zorlayacak. Çünkü karar etkili bir şekilde kadınları dini inançlarını ifade etmekle kamusal alanda olmak arasında seçim yapmaya zorluyor” diye konuştu. 

Karar Avrupa Mahkemesi Büyük Daire tarafından verildiği için temyiz edilemeyecek.

Fransa’daki kadınlar yasayı ihlal etmeleri durumunda para cezası ve/veya vatandaşlık eğitimine maruz kalıyor. Her ne kadar ifade ve din özgürlüklerine yönelik bazı kısıtlamalar belirli bağlamlarda haklı gösterilebilir olsa da, Uluslararası Af Örgütü Fransa yasaları tarafından konan genel kısıtlamaların ne orantılı ne de gerekli olduğunu düşünüyor.

Uluslararası Af Örgütü ilgili tüm yetkililere bu tarz ayrımcı yasakları kaldırma çağrısında bulunuyor.