• AB ülkeleri yeniden yerleştirme hedefinin sadece %28.7’sini gerçekleştirdi.
• İki ülke tek bir sığınmacıyı bile yeniden yerleştirmedi.
• Yalnızca tek bir AB ülkesi, Malta kendi kotasını uyguladı.

Uluslararası Af Örgütü, Yunanistan ve İtalya’dan sığınmacıların hak kazandıkları iki yıllık yeniden yerleştirme planı 26 Eylül 2016’da sonlanırken, sığınmacıları ülkelerinde yeniden yerleştirme taahhütünde bulunan Avrupa ülkelerinin vaatlerini yerine getirmekte tek kelimeyle başarısız olduğunu söyledi.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa Kurumları Ofisi Direktörü Iverna McGowan konu hakkında yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu plan üzerinde uzlaşma sağlanmasından iki yıl sonra AB üye devletlerinin birçoğu, sorumluluklarını yerine getirmeyip İtalya ve Yunanistan’daki binlerce mülteci ve sığınmacıyı kaderine terk ederek onları tam anlamıyla yüzüstü bıraktı.”

McGowan sözlerini şöyle sürdürdü: “Söz konusu olan, mülteci ve sığınmacılara boş vaatlerde bulunma meselesi değildir, yasal bir zorunluluktur.  AB ülkeleri ya şimdi hızlanarak verdikleri sözleri yerine getirmeli ya da Avrupa Mahkemesi’ne çıkarılarak sert cezalarla yüzleşme riskini almalılar.”

Suçlu ülkelerin başında İtalya ve Yunanistan’dan tek bir sığınmacıyı bile kabul etmeyen Polonya ve Macaristan geliyor. Yeniden yerleştirme planına itirazı Avrupa Mahkemesi’nde reddedilen Slovakya, kendisi için belirlenen 902 sığınmacıdan yalnızca 16’sını kabul ederken, Çek Cumhuriyeti de 2691 kişiden yalnızca 12’sini kabul etti.

İspanya, kotasının %13.7’sini yerine getirirken Belçika %25.6’sını yerine getirdi. Hollanda taahhüt ettiği kotanın %39.6’sını, Portekiz ise %49.1’ini uyguladı.

Malta, kotasını uygulayan tek AB ülkesi. Yeniden yerleştirme planına gönüllü olarak dahil olan Norveç ve Lihtenştayn’ın her ikisi de taahhüt ettikleri, sırasıyla 1.500 ve 10 kişiyi yeniden yerleştirdiler.

Finlandiya dikkate değer biçimde (yasal vaadinin %94’üne karşılık gelen) 1.951 sığınmacıyı kabul etti. İrlanda, yasal vaadinin %76.5’ine denk gelen 459 sığınmacıyı ülkesine yeniden yerleştirdi.

Uluslararası Af Örgütü, Avrupa hükümetlerine, yeniden yerleştirme planına göre kendilerine ayrılan kotaları yerine getirmek için hızlanmalarının yanı sıra İtalya ve Yunanistan’da korumaya erişim ihtiyacı olan kişileri, çalışma vizesi ve aile birleşimine yönelik süratli prosedürler de dahil olmak üzere diğer yöntemleri uygulayarak ülkelerine kabul etme çağrısında bulunuyor.

Eylül 2015’te uzlaşmaya varılan yeniden yerleştirme planı, savaş ve zulümden sağ kalarak Avrupa’ya ulaşmak üzere tehlikeli yolculuklara çıkan sığınmacılara, yaşamlarını güven içerisinde yeniden inşa etme imkanı sundu. Yunanistan-Makedonya sınırının kapatıldığı Mart 2016’dan beri binlerce sığınmacının aile birleşimi talebi olmaksızın mahsur kaldığı Yunanistan’da yeniden yerleştirme, birçok insan için Avrupa’nın başka yerlerine güven içinde gitmek üzere mevcut çok az sayıda yasal seçenekten biri.

AB-Türkiye anlaşmasının imzalandığı 20 Mart 2016’dan beri Yunanistan adalarına ulaşan sığınmacılar, yeniden yerleştirme planından hukuksuz olarak dışlanıyor ve sığınmacıların birçoğu adalarda mahsur kalıyor.

Iverna McGowan konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Yunanistan ve İtalya’ya ulaşan herkesin, yeniden yerleştirme anlaşmasının iki yıllık dönemi sonlanmadan önce yeniden yerleştirme için hak sahibi yapılmaları gerekiyor. Bu insanlara, yaşamlarını güven içinde ve onurlu şekilde sürdürme imkanı tanınmasının yanı sıra yeniden yerleştirme için hak sahibi yapılmaları, Yunanistan adalarındaki baskıyı azaltacak ve yaz aylarında adaya ulaşanların artmasıyla beraber bozulan koşulları iyileştirecek.”

Sığınmacıların yeniden yerleştirmeye hak sahibi olabilmeleri için belirlenen son tarihten sonra da hükümetler, sahip oldukları yükümlülüklere uygun olarak sığınmacıları yeniden yerleştirmeye devam edebilirler ve etmeliler.