Uluslararası Af Örgütü Haziran ayında, Hırvatistan polisinin Bosna sınırında göçmenlere ve sığınmacılara yönelik insan hakları ihlallerini ortaya çıkardı. Sınırdaki göçmen ve sığınmacıların yaşadıkları işkenceyi kamuoyu gündemine taşıdı. Af Örgütü Eylül ayında da, Avrupa Birliği Kamu Denetçiliği Kurumu’na sınırdaki şiddete ve AB fonlarının kullanımına dair şikayette bulundu.

Bunun üzerine Avrupa Birliği Kamu Denetçiliği Kurumu bugün Avrupa Komisyonu’nun süreçteki sorumluluklarına ilişkin soruşturma açacağını duyurdu. Soruşturma kapsamında, Hırvatistan yetkililerinin, AB tarafından fonlanan sınır faaliyetlerinde, göçmenlerin ve mültecilerin temel haklarına saygı göstermesini sağlamakta yetersiz kalıp kalmadığı incelenecek. Kararın ardından bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie şunları söyledi:

“Avrupa Komisyonu, Hırvatistan’ın sınır faaliyetlerini fonlamaya devam ederek ve Schengen bölgesine dahil edilmesine yeşil ışık yakarak, AB desteğinin nasıl kullanıldığını izleme yükümlülüğünü ihmal etti ve insan haklarını açıkça ihlal eden uygulamaların hiçbir soru sorulmadan sürebileceğine ilişkin tehlikeli bir mesaj iletti.”

Uluslararası Af Örgütü tarafından Eylül 2020’de iletilen ve soruşturmayı tetikleyen şikayette, Avrupa Komisyonu’nun kalıcı hale gelen ihlalleri görmezden geldiği savunuldu. Ayrıca, Uluslararası Af Örgütü, Hırvatistan’ın, birçoğu AB acil durum desteği bütçesiyle fonlanan sınır tedbirlerinin temel haklara uygunluğunu sağlamak üzere Komisyon tarafından Bağımsız Gözlem Mekanizması kurulmadığını ortaya çıkardı.

Eve Geddie, “Kamu Denetçisi’nin yürüteceği soruşturmanın, sınır faaliyetlerine yönelik AB desteğinin, Avrupa’nın sınırlarındaki göçmenlere ve mültecilere yönelik şiddet ve kötü muameleye daha fazla izin vermemesini sağlamak üzere Avrupa Komisyonu’nu harekete geçirmesini umuyoruz” sözleriyle açıklamasını sonlandırdı.

Arka Plan

Avrupa Birliği Kamu Denetçiliği Kurumu, Uluslararası Af Örgütü tarafından sunulan ve Avrupa Komisyonu’nun, AB fonlarıyla finanse edilen sınır yönetimi faaliyetlerinde temel haklara saygı gösterilmesini sağlayamadığını savunan şikayet üzerine konu hakkında bir soruşturma başlatmaya karar verdi.

Hırvatistan 2017’den bu yana Sığınma, Göç ve Entegrasyon Fonu (AMIF) kapsamında AB’den 108 milyon Euro’nun üzerinde fon ile göç ve sınır yönetimi için ek 23.3 milyon Euroluk acil durum desteği aldı. Hırvatistan’a verilen acil durum desteğinin büyük bir kısmı; hukuka aykırı geri göndermelerle ve göçmenlere ve sığınmacılara yönelik ihlallerle defalarca suçlanan polis güçlerinin maaşlarını da kapsayan operasyonel giderlere harcandı.

Uluslararası Af Örgütü’nün de aralarında bulunduğu birçok kurum, son üç yıl içinde, Hırvatistan polisinin ülkeye girmeye çalışan erkeklere, kadınlara ve çocuklara nasıl devamlı saldırdığını, eşyalarına zarar verdiğini, insanların zaman zaman kıyafetlerinin ve ayakkabılarının çıkarıldığını ve karda ve dondurucu soğukta nehirlerde yürümeye zorlandıklarını ortaya çıkaran raporlar yayımladı.

Danimarka Mülteci Konseyi de Ekim ayında, Hırvatistan topraklarında durdurulan erkeklere ve çocuklara yönelik şiddetli darp, işkence ve aşağılama vakaları ile bir cinsel saldırı vakasını belgeledi. Bunun üzerine Avrupa Komisyonu Hırvatistan’ı bu vakaları soruşturmaya çağırdı.